T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Tarih: 07/09/2017

Sayı : 71256087-010.06-E.4521044

Konu : Genel Sağlık Sigortası Sağlık Aktivasyon İşlemleri

GENELGE

2017/ 26

Yürürlükte bulunan güncel mevzuatta yapılan değişikliklere göre 2011/50 sayılı Genelgenin sağlık hak sahipliği ile ilgili bölümü ve çeşitli zamanlarda yayımlanan farklı genelge ve genel yazıların yeniden gözden geçirilmesi, güncellenmesi ve konu bazında tekleştirilmesine ihtiyaç duyulmuştur. Yürürlükte bulunan güncel mevzuatta yapılan değişikliklere göre 2011/50 sayılı Genelgenin sağlık hak sahipliği ile ilgili bölümü ve çeşitli zamanlarda yayımlanan farklı genelge ve genel yazıların yeniden gözden geçirilmesi, güncellenmesi ve konu bazında tekleştirilmesine ihtiyaç duyulmuştur.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda (bundan sonra Kanun olarak anılacaktır), genel sağlık sigortası; kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların finansmanını sağlayan sigorta, genel sağlık sigortalısı ise Kanunun 60 ıncı maddesinde sayılan kişiler olarak tanımlanmıştır. Genel sağlık sigortalısı sayılanlar ve sayılmayanlara Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim Ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliğinde yer verilmiştir.

Genel sağlık sigortası aktivasyon işlemi; genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerin, genel sağlık sigortası hak ve hizmetlerinden yararlandırılması amacıyla söz konusu kişilere ait bilgilerin Kurum kayıtlarıyla elektronik ortamda eşleştirilerek aktif hale getirilmesini ifade etmektedir.

Buna göre yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır.

BOLUM 1

1. GENEL SAĞLIK SİGORTALISI SAYILANLARIN KAPSAMA ALINIŞ TARİHLERİ

Genel sağlık sigortalısı sayılanların genel sağlık sigortası kapsamına alınış tarihleri; kendileri ile bakmakla yükümlü olduğu kişilerin Kurum sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlanmalarında çeşitli hak ve yükümlülükler getirdiğinden söz konusu kişilerin kapsama alınış tarihlerinin belirtilmesine ihtiyaç duyulmuştur.

Buna göre;

Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (4) ilâ (8) ve (10) numaralı alt bentleri ve (f) bendinde sayılanlar 01/07/2008, (c) bendinin (1), (3) ve (9) numaralı alt bentleri hariç diğer bentlerinde sayılanlar 01/10/2008,

1. a) Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamında sayılanlar 15/01/2010 tarihinde, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapan askeri ve sivil personeller 15/10/2010,
2. b) Kanunun;

(1)5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olanlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar,

(2) 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında sigortalı olanlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar,

(3) 60 ıncı maddesinin yedinci fıkrasında sayılan ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa göre üniversitelerde yüksek öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler,

(4) 60 ıncı maddesinin sekizinci fıkrasında sayılan ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununa göre staj yapanlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar, 25/02/2011,

1. c) Kanunun ek 5 ve ek 6 ncı maddesine göre sigortalı olan kişiler 01/03/2011,

ç) Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğünün açmış olduğu kurslara katılanlar 26/08/2011,

1. d) Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (3) ve (9) numaralı alt bendinde sayılanlar 01/01/2012,
2. e) Uluslararası koruma başvurusu veya statüsü sahibi kişiler 11/04/2013,
3. f) 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun hükümlerine göre hakkında koruyucu tedbir kararı verilen kişiler 29/05/2013,
4. g) Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde (POMEM) polislik eğitimine tabi tutulan adaylar 02/08/2013,

ğ) Ek 9 uncu maddesinde belirtilen şartlarda ev hizmetlerinde çalışan sigortalılar 11/09/2014,

1. h) Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında sigortalı olanlar bakmakla yükümlü olunan kişi olup olmadıklarına bakılmaksızın 6645 sayılı Kanun ile 23/04/2015,

ı) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler 01/03/2016,

1. i) Mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler 09/12/2016,
2. j) Kanunun 60 ıncı maddesinin;

(1) Onikinci fıkrasında sayılan Askerlik hizmetlerini er ve erbaş olarak yapmakta olanlar, yedek subay öğrencileri ve adayları, askeri öğrenci adayları ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrenci adayları,

(2) Onüçüncü fıkrasında sayılan Uluslararası Askeri Eğitim İşbirliği Anlaşmaları kapsamında Türkiye’de eğitim ve öğretim gören yabancı uyruklu misafir askeri personel,

(3) Ondördüncü fıkrasında sayılan Uluslararası Eğitim İşbirliği Anlaşmaları kapsamında Türkiye’de Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Başkanlığında eğitim ve öğretim gören yabancı uyruklu misafir personel, 01/03/2017,

1. k) Kanunun ek 13 üncü maddesi kapsamında olanlar 01/04/2017,

tarihinden itibaren genel sağlık sigortası kapsamına alınmıştır.

1. l) Kanunun ek 15 inci maddesine göre 442 sayılı Kanunun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince güvenlik korucusu olarak görevlendirilenler, 01/05/2017 tarihi itibariyle 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacak ve haklarında bu kapsamda genel sağlık sigortası hükümleri uygulanacaktır.

Kanunun ek 15 inci maddesinin yürürlük tarihinden önce 442 sayılı Kanunun mülga ek 16 ncı maddesi kapsamında aylık bağlananlar Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (9) numaralı alt bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılmaya devam edeceklerdir.

GENEL SAĞLIK SİGORTALISININ BAKMAKLA YÜKÜMLÜ OLDUĞU KİŞİLER

Bakmakla yükümlü olunan kişiler, Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendinde tanımlanmıştır.

Kanunun 60 ıncı maddesine göre genel sağlık sigortalısı sayılanlar, bu madde kapsamındaki genel sağlık sigortasından yararlanma haklarının sona erdiği tarihten itibaren, Kanunda aranan şartları taşımaları halinde, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişisi sayılır.

Buna göre;

Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (7) numaralı alt bentleri ile yedinci, sekizinci ve onikinci fıkralarının dışında kalan genel sağlık sigortalısının, sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;

1. a) Eşi,
2. b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları,
3. c) Geçiminin genel sağlık sigortalısı tarafından sağlandığı Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babası,

bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılır.

Ancak, çeşitli tarihlerde mevzuatta yapılan düzenlemeler ile söz konusu kimseler bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamına alınmış veya çıkarılmıştır.

Buna göre;

(1) 01/07/2008-24/02/2011 tarihleri arasında,

Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinin dışında kalan, genel sağlık sigortalısının sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;

1. a) Eşi,
2. b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocukları,
3. c) Yaşına bakılmaksızın malul olduğu Kurum Sağlık Kurulu tarafından tespit edilen evli olmayan çocukları,

ç) Her türlü kazanç ve irattan elde ettiği gelirler toplamı yürürlükte bulunan asgari ücretin net tutarından daha az olan ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası,

(2) 25/02/2011-31/12/2011 tarihleri arasında;

Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (7) numaralı alt bentleri ile yedinci ve sekizinci fıkralarının dışında kalan genel sağlık sigortalısının, sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan,

1. a) Eşi,
2. b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocukları,
3. c) Yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malul olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları,

ç) Geçimi genel sağlık sigortalısı tarafından sağlanan, her türlü kazanç ve irattan elde ettiği
gelirler toplamı yürürlükte bulunan asgari ücretin net tutarından daha az olan ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası,

(3) 01/01/2012-23/04/2015 tarihleri arasında;

Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (7) numaralı alt bentleri ile yedinci ve sekizinci fıkralarının dışında kalan genel sağlık sigortalıları ve Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamındaki sigortalılardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayan genel sağlık sigortalısının;

sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan,

1. a) Eşi,
2. b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocukları,
3. c) Yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malul olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları,

ç) Geçimi genel sağlık sigortalısı tarafından sağlanan, Genel Sağlık Sigortası Kapsamında
Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca yapılan gelir testi sonucunda Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi ve aynı fıkranın (g) bendi kapsamında olup da aile içinde fert başına düşen gelir miktarı asgari ücretin brüt miktarı kadar olduğu tespit edilen ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası,

(4) 24/04/2015 tarihinden sonra;

Kanunun 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi ile 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve

(7) numaralı alt bentleri ile yedinci, sekizinci ve onikinci fıkralarının dışında kalan genel sağlık sigortalıları ve Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamındaki sigortalılardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayan genel sağlık sigortalısının; sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan,

1. a) Eşi,
2. b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları,
3. c) Geçimi genel sağlık sigortalısı tarafından sağlanan, Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca yapılan gelir testi sonucunda Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi ve aynı fıkranın (g) bendi kapsamında olup da aile içinde fert başına düşen gelir miktarı brüt asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası,

bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılır.

(5) 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalıların eş ve çocukları ile ana ve babaları, 25/02/2011 tarihinde 5510 sayılı Kanunun geçici 12 nci maddesinin onuncu fıkrasında yapılan düzenleme ile Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendi kapsamında bakmakla yükümlü olunan kişiler olarak tanımlanmıştır.

23/04/2015 tarihinde yürürlüğe giren 6645 sayılı Kanunun 44 üncü maddesi ile yapılan değişiklik ile 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamındaki sigortalılar bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamından çıkarılmıştır.

20/08/2016 tarihli ve 6745 sayılı Kanunun 81 inci maddesiyle 01/10/2016 tarihinden itibaren 4857 sayılı Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanlar ile bu Kanunun ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrasına tabi olarak çalışanlardan primlerini 30 güne tamamlamayan ve son bir yılda 30 gün primi bulunmayanlar, Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendinde belirtilen şartları taşımaları halinde bakmakla yükümlü olunan kişi olarak sağlık hizmetlerinden faydalanacaktır.

1.1. Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler İle İlgili Diğer Hususlar

Bakmakla yükümlü olunan kişilerin, ülkemizle sosyal güvenlik sözleşmesi olan ya da olmayan ülkelerde; sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı olmaması, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması gerekmektedir.

• WORD Dosyası İçin Tıklayınız
• PDF Dosyası İçin Tıklayınız

T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Bağımsız ve Hizmet Akdi ile Çalışanlar Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı

İŞVERENLERE ÖNEMLE DUYURULUR

2016 yılı Eylül ayından itibaren 5510 sayılı Kanunun (4/a) kapsamında sigortalı çalıştıran işverenler sigortalı işe giriş bildirgesini e-sigorta uygulamaları içinde yer alan “Toplu ise giriş ve ayrılış bildirge girişi” menüsü aracılığı ile Kuruma verebilmektedir.

Toplu işe giriş bildirgesi ile yapılan işe girişlerde; emekli olup kamu işyerlerinde (4/a) kapsamında çalışmaya başlayanların 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi kapsamında emekli aylığı kesileceği bilgisi verilmekte, maddenin istisnalarına giren sigortalıların işe giriş bildirgeleri kamu kurumlarınca istisna kapsamında olduğuna ilişkin bilgi ve belge ile Kurumumuza yasal sürede kağıt ortamında düzenlenerek verilmesi halinde idari para cezası uygulanmamakta, istisna kapsamına giren sigortalıların emekli aylığı kesilmeden sosyal güvelik destek primine tabi çalışabilmektedirler.

Emekli olup kamu işyerlerinde çalışan sigortalılar için aynı kontrol e-sigorta yapılan tek kayıt girişleri içinde programlara ilave edilmiş olup bu durumda olan kamu işverenlerce “8-Sosyal güvenlik destek primi” sigortalılık kodunun seçilmesi halinde “Kamu işyerinde sosyal güvenlik destek primi yönünden aylık kesilmeden çalışılamaz. İstisna durumlarda sosyal güvenlik il müdürlüğüne müracaat ediniz” uyansı verilmektedir.

5335 sayılı Kanunun 30 uncu, maddesi kapsamı istisnaları içinde yer almayan sigortalılar için kamu işverenlerince “0- Mecburi sigortalı” sigortalılık kodunun seçilmesi halinde yaşlılık ve emekli aylığı alan sigortalıların emekli aylığı önceden olduğu gibi kesilmektedir.

Kamu işyerlerine önemle duyurulur.

T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Tarih: 11/07/2017
Sayı : 12151965/551
Konu : Yersiz Ödemelerin Tahsili

GENELGE

2017/25

Bilindiği üzere, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Yersiz Ödemelerin Geri Alınması” başlıklı 96 ncı maddesi;

“Kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler;

1. a) Kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden,
2. b) Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren yirmidört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, yirmidört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan, itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınır… ” hükmünü amir olup, bu maddeyle Kurumumuzca yapılan yersiz ödemelerin ne şekilde tahsil edileceği düzenlenmiştir.

Söz konusu maddeye istinaden hazırlanan Fazla veya Yersiz Ödemelerin Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İlgililerin kasıtlı ve kusurlu davranışlarından doğan fazla veya yersiz ödemeler” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (e) bentlerinde;

“b) Örneği Kurumca hazırlanan belgelerle bildirilmesi taahhüt edilen durum değişikliklerinin bir ay içinde Kuruma bildirilmemesi”,

“e) Gelir ve aylıklarının kesilmesi gerektiği halde durumun gizlenmesi ve/veya bildirilmemesi”

durumlarının ilgililerin kasıtlı ve kusurlu davranışlarını oluşturacağı belirtilmiştir.

Aynı Yönetmeliğin “Kurumun hatalı işlemlerinden doğan fazla veya yersiz ödemeler” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında ise, ilgililerin kasıtlı ve kusurlu davranışları dışında kalan, Kurum çalışanlarının kasıtlı veya kusurlu davranışı, ihmali, dikkatsizliği ve bilgisizliği gibi sebeplerden kaynaklanan yersiz ödemelerin, Kurumun hatalı işlemlerine bağlı ödemeleri oluşturduğu düzenlenmiştir.

Öte yandan, Fazla veya Yersiz Ödemelerin Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 23/06/2017 tarihli ve 30105 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yapılan değişiklikle anılan Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının sonuna, “Ancak, sigortalılıklarının (b) bendinde belirtilen süre içerisinde bildirim yükümlüleri tarafından Kuruma bildirilmesi halinde ya da Kurum tarafından yeni gelir veya aylık bağlanması durumunda ilgililer (b) ve (e) bentleri kapsamında kasıtlı veya kusurlu sayılmaz.” hükmü eklenmiştir.

Yönetmelik değişikliği öncesinde durum değişikliğine ilişkin (sigortalının emekli olduktan sonra yeniden çalışmaya başlaması veya sigortalıya yeni gelir veya aylık bağlanması durumu) bildirimin yersiz ödeme yapılan tarafından Kuruma yapılması zorunluluğu aranmakta ve durum değişikliğinin gizlenmemesine veya bildirim yükümlüleri tarafından bildirilmesine rağmen ilgililer tarafından taahhüt edilen 1 aylık süre içerisinde Kuruma bildirilmemesi nedeniyle, borç çıkartma işlemlerinde 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uygulanmakta, durumun tespit edildiği tarihten geriye doğru en fazla on yıllık süre içinde yapılan fazla veya yersiz ödemeler kanunî faizi ile birlikte tahsil edilmekteydi.

Ancak, yapılan Yönetmelik değişikliği ile 5510 sayılı Kanunun 7 inci maddesinde tanımlanan sigortalılık başlangıç tarihlerinden itibaren 1 aylık süre içerisinde Kurumumuza durum değişikliğini bildirmemiş olduğu tespit edilenlerden; Kanunun 8 inci maddesinde sayılan bildirim yükümlüleri (işverenler, kamu idareleri, kanunla kurulu meslek kuruluşları, vergi daireleri, esnaf ve sanatkâr sicil müdürlükleri…) tarafından söz konusu 1 aylık süre içerisinde Kurumumuza bildirilmiş olanların kasıtlı ve kusurlu sayılmayacağı kabul edilmiştir. Böylelikle, Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının sonuna eklenen hüküm ile bildirim yükümlüleri tarafından 1 aylık süre içerisinde bildirim yapılması ya da Kurum tarafından yeni gelir veya aylık bağlanması halleri kasıtlı ve kusurlu davranış kapsamında yer almayacağı için, yersiz ödemelerin tahsilinde 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereği durumun tespit edildiği tarihten geriye doğru en fazla 5 yıllık süre içinde yapılan fazla veya yersiz ödemeler dikkate alınacaktır.

Buna göre, 23/06/2017 tarihli Yönetmelik değişikliği sonrası yersiz ödemelerin tahakkuk ve tahsili işlemlerinde;

1) Gelir veya aylık almakta iken çalışmaya başlayan sigortalıların, öncelikle durum değişikliğini Kurumumuza bildirip bildirmediğine ilişkin kontrol yapılacak, bildirimin yapılmadığının tespit edilmesi halinde bu defa bildirim yükümlüleri tarafından resmi yazı veya 4/1-(a), 4/1-(b) ve 4/1-(c) sigortalılarının tescillerine ilişkin programlar vasıtasıyla belirtilen 1 aylık süre içerisinde bildirim yapılıp yapılmadığının tespiti yoluna gidilecektir. Bu itibarla, söz konusu sigortalıların sigortalılık başlangıç tarihi ile Kurumumuza bildirim yapılan tarih arasında 1 aydan az süre bulunması halinde Kuruma yapılması gereken bildirim yükümlülüğünün yerine getirildiği kabul edilecek ve borçları Kurumumuzun hatalı işlemlerinden doğan fazla veya yersiz ödemeler kapsamında değerlendirilerek 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesinin (b) bendi kapsamında işlem yapılacaktır.

Örnek 1: Kurumdan 4/1-(c) kapsamında aylık almakta iken 18/09/1998 tarihinden itibaren kamu kesiminde görev yaptığının 27/03/2015 tarihinde tespit edilmesi üzerine sigortalının Kuruma yapması gereken bildirim yükümlülüğünü yerine getirmediği gerekçesi ile ilgili hakkında 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesinin (a) bendi gereğince tespit tarihinden 10 yıl geriye gidilerek 01/04/2005-31/03/2015 tarihleri aralığında yersiz ödenen 138.929,03 TL aylık tutarı ve 55.457,03 TL faizi olmak üzere toplam 194.386,06 TL borç kaydedilmekte iken, Yönetmelik değişikliği sonrasında ilgiliye ait kayıtların incelenmesinde; ilgili kamu idaresince sigortalının bildiriminin 25/09/1998 tarihinde yapıldığı anlaşıldığından, 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesinin (b) bendi gereğince tespit tarihinden 5 yıl geriye gidilerek 01/04/2010-31/03/2015 tarihleri arasında yersiz ödenen aylıkları 83.731,69 TL esas alınarak borç tahakkuk ve tahsil işlemleri yapılacaktır.

Örnek 2: Kurumdan 01/01/2009 tarihinden itibaren 4/1-(a) kapsamında yaşlılık aylığı almakta iken 12/04/2016 tarihinde 15/10/2010 tarihinden itibaren kamu işyerinde 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine göre 4/1-(a) kapsamında çalışmaya başladığı tespit edilen ve tahsis numarasının son rakamı “8” olan sigortalıya 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesinin (a) bendi gereği tespit alomaliye.com tarihinden 10 yıl geriye gidilerek 22/10/2010-21/04/2016 tarihleri arasında ödenen tutar faizli olarak borç kaydedilmekte iken, yapılan Yönetmelik değişikliği ile kamu işyerinin sigortalının işe başlatıldığı tarih olan 15/10/2010 tarihinden itibaren 1 ay içerisinde sigortalının bildirimini yapmış olması koşuluyla 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesinin (b) bendi gereği tespit tarihinden 5 yıl geriye gidilerek 22/04/2011-21/04/2016 tarihleri arasında yapılan ödemelerin faizsiz olarak tahsili yoluna gidilecek ve bu çerçevede borç tahakkuk işlemleri düzeltilecektir.

Örnek 3: Kurumdan 4/1-(b) kapsamında ölüm sigortasından hak sahibi kız çocuğu olarak 01/11/2008 tarihinden itibaren aylık almakta iken 05/04/2017 tarihinde 15/12/2008 tarihinden itibaren 4/1-(c) kapsamında çalışmaya başladığı tespit edilen ve tahsis numarasının son rakamı “9” olan sigortalının çalışmaya başladığı işyerince işe girdiği tarihten itibaren 1 aylık süre moc.eyilamola içerisinde bildiriminin yapıldığının tespit edilmesi halinde 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesinin (b) bendi gereğince 05/04/2012-05/04/2017 süresi için işlem yapılarak 25/04/2012-24/04/2017 süresi yersiz ödenen aylık miktarlarının faizsiz olarak tahsili yoluna gidilecek, söz konusu bildirimin 1 aylık süre içerisinde yapılmadığının tespit edilmesi halinde ise 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesinin (a) bendi gereğince 25/12/2008-24/04/2017 tarihinde ödenen miktarlar faizi ile birlikte tahsil edilecektir.

2) Gelir veya aylık almakta iken yeni bir gelir veya aylığa giren kişilerin durumları 5510 sayılı Kanunun 54 üncü maddesine göre yeniden değerlendirilmektedir. Yeni bir gelir veya aylık bağlanması nedeniyle önceki gelir veya aylığı kesilmesi gereken kişilerden bu gelir veya aylığı kesilmeksizin ödenmeye devam edilenlere yapılan ödemelere ilişkin borçlar Kurumumuzun hatalı işlemlerinden doğan fazla veya yersiz ödemeler kapsamında değerlendirilerek 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesinin (b) bendi kapsamında işlem yapılacaktır.

Örnek 4: Kurumdan 5510 sayılı Kanuna göre yaşlılık aylığı ve Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında eşinden ölüm aylığı almakta iken yine Kanuna göre 01/05/2010 tarihinden itibaren de 4 1-(a) statüsünden sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanan sigortalı için Kanunun 54 üncü maddesine göre gelir ve aylıklar karşılaştırılıp eşinden dolayı aldığı ölüm aylığı kesilmesi gerekirken ödenmeye devam edilmiş ve bu durum 01/08/2017 tarihinde Kurum tarafından tespit edilmiştir. Buna göre, sigortalıya Kanunun 96 ncı maddesinin (b) bendi kapsamında işlem yapılarak tespit tarihinden itibaren 5 yıl geriye gidilerek ödenen aylıklar borç çıkartılacak ve faiz uygulanmayacaktır.
3) Gelir veya aylık almakta iken yeniden sigortalı olmasına rağmen Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sürede adına herhangi bir bildirim yapılmadığı tespit edilen kişilerin, durum değişikliğine ilişkin Kuruma yapması gereken bildirim yükümlülüğünü yerine getirmediği kabul edilecek ve borçları ilgililerin kasıtlı ve kusurlu davranışı olarak değerlendirilerek 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesinin (a) bendi kapsamında işlem yapılacaktır.

4) Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (e) bentleri kapsamında fazla ve yersiz ödeme yapıldığı değerlendirilen dosyalardaki tahsil süreci devam eden borçlar, söz konusu Yönetmelik değişikliği ile 5 inci maddenin birinci fıkrasına eklenen hükümler dikkate alınarak yeniden hesaplanacak ve bu tarihe kadar tahsil edilmiş tutarlar ve bu tutarlara ilişkin faiz miktarları hesaplamada dikkate alınacaktır.

Tahsil edilmiş tutarın yeniden yapılan hesaplama sonucu belirlenen tutardan fazla olması halinde aradaki fark iade edilmeyecek, bu maddenin yürürlük tarihinden önce tamamı tahsil edilmiş borçlar ise bu maddeye göre yeniden hesaplanmayacak ve tahsil edilmiş tutarlar iade edilmeyecektir.

Örnek 5: Örnek 1’deki sigortalının borcunun tahsil sürecinin devam etmesi halinde, Yönetmeliğin yayım tarihi olan 23/06/2017 tarihine kadar 40.000,00 TL anapara, 10.510,00 TL faiz olmak üzere toplam 50.510,00 TL tahsil edilmiştir. Buna göre, sigortalının ödemesi gereken 83.731,69 TL yersiz ödeme tutarından tahsil edilen 50.510,00 TL tutarın çıkarılması sonucu kalan 33.221,69 TL’nin tahsilatına devam edilecek ve ilgilinin borç tahakkuku düzeltilecektir.

Örnek 6: Örnek 1’deki sigortalının, yeniden hesaplanan ve tahsil süreci devam eden 83.731,69 TL toplam borca karşılık Yönetmeliğin yayım tarihi olan 23/06/2017 tarihine kadar 87.325,00 TL tahsil edilmiştir. Bu durumda tahsil edilen tutar yeniden hesaplanan tutardan fazla olduğu için bakiye borç terkin edilerek borç kapatılacaktır. Fazla tahsil edilen tutar ilgiliye iade edilmeyecektir.

Bilgi edinilmesi ve gereğini rica ederim.

Dr. Mehmet Selim BAĞLI

Kurum Başkanı

T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü

DUYURU

Ülkemizde bazı il ve ilçelerde yaşanan terör olaylarının halen devam etmesi nedeniyle bu bölgelerde ekonomik faaliyetin son derece azalmasına ve vatandaşların günlük yaşamlarını normal şartlarda sürdürememelerine sebep olduğundan mücbir sebep halinin devam etmesi nedeniyle;

Şırnak ve Hakkari illerinin tamamı, Siirt ilinin Eruh ilçesi, Mardin ilinin Nusaybin, Derik ve Dargeçit ilçeleri, Diyarbakır ilinin Sur ve Silvan ilçelerinde ikamet eden 5510 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılar, genel sağlık sigortalıları ile söz konusu il ve ilçelerde faaliyet gösteren 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran özel sektör işyeri işverenlerinin 5510 sayılı Kanun gereğince;

– 23/12/2016-31/12/2017 tarihleri arasında verilmek zorunda olunan her türlü bilgi ve belgenin yasal süreleri içinde Kurumumuza verilmesi kaydıyla;

2015/Ekim ve öncesi dönemlere ilişkin mevcut prim borçları ile 2015/Kasım, Aralık 2016/Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık, 2017/Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık prim borçları ve ödeme vadesi 1/12/2015 ila 31/12/2017 tarihleri arasına denk gelen her türlü yapılandırma ve taksitlendirme taksitlerinin,

Kilis ilinin tamamı için, anılan ilde ikamet eden 5510 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılar, genel sağlık sigortalıları ile anılan ilde faaliyet gösteren 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran özel sektör işyeri işverenlerinin 5510 sayılı Kanun gereğince;

– 23/12/2016-31/12/2017 tarihleri arasında verilmek zorunda olunan her türlü bilgi ve belgenin yasal süreleri içinde Kurumumuza verilmesi kaydıyla;

2016/Ocak ve öncesi dönemlere ilişkin mevcut prim borçları ile 2016/ Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık, 2017/Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım, Aralık dönemlerine ilişkin prim borçları ve ödeme vadesi 1/3/2016 ila 31/12/2017 tarihleri arasına denk gelen her türlü yapılandırma ve taksitlendirme taksitlerinin

5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinde belirtilen gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaksızın 31/01/2018 tarihine kadar (31/01/2018 dahil) ertelenmesine, karar verilmiştir.

Kamuoyuna önemle duyurulur.

Özet

İşveren ile sigortalılara barınma maksatlı olarak tahsis edilen konut ve bu konutların sahipleriyle işveren arasında yapılan sözleşme gereği mülk sahibine yapılan kira ödemeleri sigortalılara nakdi olarak doğrudan bir ödeme yapılmadığı, işveren tarafından mülk sahibinin banka hesabına yatırıldığı sürece sigorta prime esas kazanç kapsamında İşveren ile sigortalılara barınma maksatlı olarak tahsis edilen konut ve bu konutların sahipleriyle işveren arasında yapılan sözleşme gereği mülk sahibine yapılan kira ödemeleri sigortalılara nakdi olarak doğrudan bir ödeme yapılmadığı, işveren tarafından mülk sahibinin banka hesabına yatırıldığı sürece sigorta prime esas kazanç kapsamında değerlendirilmemektedir. Bu konuda Sosyal Güvenlik Kurumunun genelge ile yapılmış herhangi bir düzenlemesi yoktur. Ancak 5510 sayılı yasanın 80. Maddesi ile Sosyal Güvenlik Kurumunun mütalaaları ile uygulama bu yönde yürütülmektedir.

SİGORTALIYA TAHSİS EDİLEN KONUT İÇİN ÖDENEN KİRA YARDIMININ PRİME TABİ OLUP OLMAYACAĞI İLE İLGİLİ MEVZUAT

1. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre Sigorta Primine Esas Kazançlar;

Hak edilen ücretlerin,

Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,

• İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin,
  brüt toplamından oluşmaktadır.

1. Sigorta Primine Esas Kazanca Tabi Olmayan Kazançlar

Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmamaktadır.

Belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler sigorta primine tabi tutulmaktadır.

1. Kira Yardımının Primine Tabi olmayacağının değerlendirilmesi

Yapılan ödemelerden prim kesilebilmesi için bunların ücret ve ücretten sayılan kazançlar niteliğinde olması gerekmektedir.

Genelde, sigortalı işçinin kazancı, işverenden almış olduğu ücrettir. Sigortalının çalıştıkları ayda almaya hak kazandıkları ve ücret kavramına giren her türlü ücretleri prim hesabına esas alınmaktadır. Ayrıca, prim uygulanabilmesi için hak kazanmış olmak yetmemekte, prim hesabı yapılacak ay içinde de ödenmesi gerekmektedir.

5510 sayılı Kanunun 80. maddesinin (c) bendinde ” her ne adla yapılırsa yapılsın tüm 5510 sayılı Kanunun 80. maddesinin (c) bendinde ” her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur ” hükmü yer almaktadır. Kanun hükmünün düzenleniş amacına bakıldığında, karşılığı nakit ödeme biçiminde yapılan ve yukarıda (B.) bölümünden sayılan sigorta priminden istisnalar dışında kalan tüm ayni yardımların prim matrahına dahil edilmesi gerekmektedir.

Ancak, “ayni yardım” deyiminin anlamını göreceli bir kavram olup, yargı kararlarıyla belirlenmiştir. Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin 05/02/2007 tarihli ve 2006/4180-2007/1193 sayılı kararında ” …Ayni yardımlardan amaç, sosyal ve kişisel bir ihtiyacın karşılanması yolunda yapılan bir yardımdır. Yardımın ayni veya para olarak yapılmasının önemi bulunmamaktadır….” denilmekte ve önemli olanın yardım niteliği olduğu, yoksa bunun para olarak ya da mal olarak yapılmasının yardım niteliğini değiştirmeyeceğini belirtmiştir.

Buna göre işveren tarafından çalışmakta olan sigortalılara barınma maksatlı olarak tahsis edilen konut ve bu konutların sahipleriyle işveren arasında yapılan sözleşme gereği mülk sahibine yapılan kira ödemeleri ile ilgili olarak; sigortalı çalışanlara nakdi olarak doğrudan bir ödeme yapılmadığı, işveren tarafından mülk sahibinin banka hesabına yatırıldığı, dolayısıyla 80 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında prime esas tutulacak bir kazanç elde edilmemesi nedeniyle, sigortalılar için işveren tarafından mülk sahibine yapılan ödemeler, sigortalıya doğrudan yapılan bir ödeme olmadığı için Sigorta Primine Esas Kazanca tabi tutulmamaktadır. Kaynak: TÜRMOB

Danıştay 9. Daire,

E:2014/4977,

K:2014/4573

Sahte Belge Kullanımının Vergi İncelemesi Yerine Takdir Komisyonuna Dayanarak KDV İndirimlerinin Reddi Yasalara Aykırıdır.

• Davalı İdare, İstanbul Vergi Mahkemesinin Kararını Temyiz Etmiştir
• Danıştay, İdari İşlem Ve Tasarrufların Yetki Kapsamında İncelenmesi Ve Yapılan İşlemlerin Hukuk Sınırları İçerisinde Kalması Gerekmektedir.
• Takdir Komisyonlarının Görevi Matrah Takdiri Olup, KDV İndirimlerinin Reddi Yönünde İşlem Tesis Edemezler.
• Mahkeme Kararı Onanmıştır.

Ali Çakmakcı

Mehmet Tiraş SMMM Adana