SGK’nın 17.10.2017 tarihli Genel Yazısı ile 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanuna göre yurt dışında geçen sürelerin borçlandırılması  ile ilgili tereddüt edilen hususlara açıklık getirilmiştir.

1) e-Devlet sistemi üzerinden alınan yurda giriş çıkış belgeleri

Yurt dışı sürelerini borçlanmak isteyenler, yurda giriş çıkış kayıtlarını gösterir belgeyi, 2009 yılından sonraki süreler için, “https://www.turkiye.gov.tr/emniyet-yurda-giriscikis-belge-sorgulama” adresinden alabilmektedirler. Ayrıca, başvuru sahiplerinin, yurda giriş çıkış belgeleri, oluşturulduğu tarihten itibaren bir ay içerisinde “https://www.turkiye.gov.tr/belge-dogrulama” adresinden yurtdışı işlemleri servislerinde çalışan personel tarafından teyit edilmesi kaydıyla yurt dışı borçlanma işlemlerinde kullanılabilecektir.

2) Yurt dışında geçen ev kadınlığı sürelerini borçlananların sonradan hizmet belgesi ibraz etmeleri

08/06/2011 tarihli ve 2011/48 sayılı Genelge’ de “sigortalılık süresi” ve “ yurt dışında ev kadını olarak geçen süreler” deyimleri tanımlanmıştır.

a)Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesinde çalışılan süre, boşta geçen süre ve ev kadınlığı sürelerini borçlanmak isteyen ancak, sigortalılık süresini gösterir belgeyi ibraz etmeyenlerden, borçlanma işlemi gerçekleştirilmeksizin eksik belge olarak 3 ay içerisinde sigortalılık süresini gösterir belgeyi ibraz etmeleri istenecektir. Bahsi geçen süre içerisinde sigortalılık süresini gösterir belgeyi ibraz edenlerin borçlanma talepleri ilk talep dikkate alınarak sonuçlandırılacaktır.

Üç aylık süre içerisinde yurtdışında sigortalılık süresi bulunmadığını dilekçe ile beyan edenlerin ev kadınlığı süreleri borçlandırılacaktır. Beyana istinaden ev kadınlığı süresini borçlananlardan, yurtdışında sigortalılık süresi olduğunu belgelendirerek, borçlanma işleminin düzeltilmesi talebinde bulunanların ise sigortalılık süreleri dışındaki ikamet süreleri borçlandırılmak suretiyle borç tahakkukları düzeltilecektir. Ev kadınlığı süreleri ile çakışan sigortalılık sürelerinin borçlandırılması ise yeni talep ve talep tarihindeki tutara göre sonuçlandırılacaktır.

b)Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesinde sadece ev kadınlığı süresini borçlanmak isteyenlerin işlemleri devam ederken sigortalılık süresini gösterir belge ibraz ederek borçlanma işlemlerinin düzeltilmesi talebinde bulunanların, borç tebliğ edildiği tarihe kadar borçlanmak istenilen yurtdışındaki sürenin niteliğini yazılı başvuru ile değiştirme hakları bulunduğundan, talep doğrultusunda borç tahakkuk cetveli ilgililere tebliğ edilecektir.

Ancak, borç tebliğ edildikten sonra sigortalılık süresini gösterir belge ibraz edilerek borçlanma işlemlerinin düzeltilmesi talebinde bulunulması durumunda ise borç tahakkuk cetveli sigortalılık süreleri dışındaki ikamet süreleri borçlandırılmak suretiyle düzeltilecektir.

3) Borçlanma talep tarihindeki sigortalılık statüsünün sonradan değişmesi

Yurt dışı borçlanması yapanların, yurt dışı borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık statüsüne göre, müracaat tarihinden sonra müracaat tarihlerindeki sigortalılık statülerinin mahkeme kararı, denetim raporları veya önceden var olan bir hizmetin sonradan tespit edilmesi durumları hariç olmak üzere, borçlanma yapılan statü değiştirilmeyecektir.

4) Çalışma süreleri arasında ve sonrasındaki bir yıla kadar olan işsizlik sürelerinin borçlandırılması

3201 sayılı kanunun 1. maddesi’ndeki düzenlemeye göre; yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda, bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerin aynı anda borçlanılabileceği gibi, talep edilmesi halinde bu süreler birbirinden bağımsız olarak da borçlanılabilecektir.

Ancak söz konusu bir yıllık sürede Türkiye’ye dönüldükten sonraki boşta geçen süreler kesinlikle borçlandırılmayacaktır.

5) 5/1(g) kapsamındaki sürelerin borçlandırılması

3201 sayılı Kanunun 5. Maddesi’nin dördüncü fıkrasına göre, Kanunun 5/g kapsamında yurt dışında çalıştıkları sırada 4/a bendi kapsamında adlarına 21 kodu ile aylık prim ve hizmet belgesi verilenlerin, 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma işlemleri borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre sonuçlandırılacaktır.

6) Yurtdışı borçlanmalarında maluliyet talebinin alınması ve sevklerinin yapılmasından sorumlu birimin tespiti

Kanunun 4/a bendi kapsamında malullük aylığı talebinde bulunanlar, Türkiye’de çalışması olup olmadığına bakılmaksızın en son borçlanmayı yapan, Kanunun 4/b bendi kapsamında malullük aylığı talebinde bulunanlar, maluliyet tespiti talep tarihinde halen faaliyet devam ediyorsa faaliyetin yürütüldüğü, faaliyet sona ermiş ya da hiç faaliyette bulunulmamışsa yurt dışı borçlandırılmasının en son yapıldığı, sosyal güvenlik il müdürlüğüne müracaat edecek ve maluliyet tespitleri bu ilin bağlı olduğu sağlık kurulunca gerçekleştirilecektir.

7) Mahsup tarihinin belirlenmesi

02/03/2015 tarihli ve 2015/4 sayılı e-YURTDISI talimatın 2. Maddesi’nin beşinci fıkrasında bulunan düzenleme, yurtdışı borçlanmasından vazgeçenlerden SGK’ dan borçlanma bedellerini almamış olanlara, yeniden borçlanma müracaatında bulunulması halinde SGK hesaplarında bulunan ödemiş oldukları miktarlarının yeni borçlanmalarına mahsup edilmesini öngörmektedir.

Mahsup işleminin ilgililerin talepte bulundukları tarih itibariyle gerçekleştirilmesi gerektiği gibi, SGK tarafından yapılan mahsup işlemi hangi tarihte gerçekleştirildiğine bakılmaksızın mahsup tarihi, mahsup dilekçesinin verildiği tarih olarak alınacaktır.

8) Kur farkı

3201 sayılı Kanun 4. maddesinin son fıkrasına göre yurt dışından borçlanma talebinde bulunanların, Türk Lirası olarak belirlenen borçlanma tutarlarını yurt dışından 3 ay içerisinde SGK’ ya döviz olarak ödemeleri gerekmektedir.

Kendilerine tahakkuk ettirilen borçlarını yurt dışında bulunan bankalar aracılığıyla ödeyenlerin, ödeme yaptıkları tarihinin borç ödeme tarihi olarak esas alınacağı gibi yurtdışından döviz olarak yapılan ödemelerde dövizin Türk Lirası karşılığının belirlenmesinde, ödemenin SGK kayıtlarına geçtiği tarihteki Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınacaktır.

Talep sahiplerinin ibraz edeceği belgelere göre borçlanma tebliğ tarihinden itibaren yasal süresi içerisinde ödemesi yapılmış ancak MOSİP sisteminde kayıtlı son ödeme tarihinden sonra SGK kayıtlarına intikal eden ödemelerde borçlanma programında ilk tebliğ tarihinin değiştirilerek ödemenin süresi içerisinde yapılmış olduğu kabul edilecektir.

Ayrıca, borçlanma tutarının süresi içerisinde ödenmesine rağmen yurt dışından ödeme yapılan tarih ile ödemenin SGK kayıtlarına geçtiği tarihteki döviz alış kuru arasındaki farktan dolayı borçlanma tutarının eksik ödendiğinin tespiti durumunda, ödemenin SGK kayıtlarına geçtiği tarihteki döviz alış kuru ile ABD Dolarına çevrilerek bulunacak tutarın, aylık talep tarihindeki ABD doları alış kuru esas alınarak bulunacak Türk Lirası karşılığının, bağlanacak ilk aylık tutarından tahsil edilecektir. pwc

Söz konusu genel yazsının metnine aşağıdaki bağlantı aracılığıyla ulaşabilirsiniz.

• Yurt dışı Borçlanma İşlemleri Hakkında 17/10/2017 Tarihli Genel Yazı

İki okurum geçtiğimiz hafta engelli aylığı için elektronik posta adresine mesaj attı.

Bir okurum çevresinde engellilerin düşük emekli aylığı almasından dolayı engelliden dolayı erken emekli olmak istememiş, çalışmaya devam etmiştir.

Diğer okurum günü geldiğinde emekli olmak istemiş.

Şimdi bu iki okurumuzun emekli olmak için şartlarına ve emekli aylıklarını irdeleyeceğiz.

05/07/1977 doğumlu bayan sigortalı,15/04/1990 tarihinde SSK olmuş,8921 günü var.Engelli oranı %45’tir.Normal emekli olmak için yaş bekliyorum.Hangi yolu izlemem gerekir.

13 yaşında sigortalı olmuş.

a.)Sigortalılık süresi=20 yıl. Bu süreyi 2015 yılında doldurmuştur. Neden mi.10 gün+9ay+12 yaşında ilk defa sigortalı olmuş.

b.)Gün fazlasıyla var.

c.)05/07/1977+46=05/07/2023 yılında dolacaktır.

Bu şartlar engelli değil normal şartlarda emeklilik için geçerlidir.

Bu gün itibariyle emekli aylığı hesap edildiğinde ek ödeme hariç=1.918 TL.

Engelli statüsünden emekli olması için

15 YIL 3600 gün yeterli.

05/07/1977+18=05/07/1995+15=05/07/2010 yılında 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 günü varsa hemen emekli olurdu.7 yıldır emekli maaşı alırdı.

Çalışma hayatını sürdürmüştür.

Engelli de olsa emekli aylığı değişmeyecektir.

Çalışmaya devam etmiş,alt sınır aylık bağlama oranlarını aşmıştır.Bundan sonra karar kendisinindir.

Diğer okurumuz ise;

18.11.1982 doğumlu ,%50 engelli,23/06/1997 yılında işe girmiştir.5 gün 7ay 14 yaşında ilk defa SSK olmuş.

18.11.2000 yılında 18 yaş dolacaktır.

06/08/2003 tarihinden önce sigortalı olduğundan engelli emekli tablosuna bakacağız.

17 yıl 3920 günle emekli olacaktır.

18/11/2017 yılında sigortalılık süresi dolacaktır.Okurumuzun 4 Bin üstünde primi olduğundan 19/11/2017 tarihinden sonra emekli olabilir.

Aylık bağlama oranları alt sınır olduğundan 1999 öncesi %70,2000 ila 2008/Eylül dönemi %60,2008 Ekim sonrası bakmakla yükümlüsü yok ise %35 var ise %40 olarak dikkate alınacaktır.

Kazançlar asgari statüden ödenmiştir.

Bakmakla yükümlüsü yok ise 1.047 TL,Bakmakla yükümlüsü var ise 1.072 TL.

Şayet bu sigortalı engelli olmasa idi 4 Bin güne karşılık bu yıl için emekli aylığı hesabı bakmakla yükümlüsü yok ise 1.031 TL.Bakmakla yükümlüsü var ise 1.056 TL.

Bu okurumuz engelli avantajından yararlanmıştır.

Not:Ek ödemeler hesaplamadan hariç tutulmuştur. Vedat İlki

https://alitezel.com.tr/index.php?sid=yazi&id=8937

Bilindiği gibi, 5520 sayılı kurumlar vergisinin 1/ç maddesi ile dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler kurumlar vergisinin kapsamına alınmış, dernek ve vakıfların kendisi ise kurumlar vergisi kapsamı dışında tutulmuştur.

Aynı kanunun 2. maddesinin 5 ve 6. bentlerinde de, dernek ve vakıflara ait veya bağlı olup faaliyetleri devamlı bulunan ve sermaye şirketleri ile kooperatifler dışında kalan ticari, sınai ve zirai işletmeler ile benzeri nitelikteki yabancı işletmelerin, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler olduğu, bunların kazanç gayesi gütmemelerinin, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunmasının, tüzel kişiliklerinin olmamasının, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmamasının mükelleflerini etkilemeyeceği, mal veya hizmet bedelinin sadece maliyeti karşılayacak kadar olmasının, kar edilmesinin veya karın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin bunların iktisadi niteliğini değiştirmeyeceği hükme bağlanmıştır.

Yukarıdaki açıklamalardan anlaşılacağı üzere, Kurumlar Vergisi Kanununda dernekler, verginin mevzuu dışında bırakılmış, bunlara ait veya bağlı olan ve faaliyetleri devamlı bulunan iktisadi işletmeler vergi kapsamına alınmıştır.

Derneklere bağlı olarak faaliyette bulunan iktisadi işletmelerin ticaret siciline tescili zorunludur. İktisadi işletmeler, yerel ticaret sicil müdürlüklerine tescil ve ilan ile tüzel kişilik kazanmaktadırlar.

5520 sayılı yeni KVK ile beraber derneklerin iktisadi işletmeleri önemli ölçüde kontrol altına alınmış olup, böylece iktisadi işletmeler kurumlar vergisi kapsamına alınmıştır. Böylece örneğin, bir dernek tarafından telif ve yayın hakkı derneğin elinde bulundurulmak koşuluyla bir kitabın bastırılıp, satışa arz edilmesi halinde bir kez de yapılmış olması piyasaya sunularak birden çok kişiye pazarlanması nedeniyle süreklilik ve devamlılık unsuru realize olmuş olacaktır. Bu nedenle, pazarlama işleminin bir kez herhangi bir dağıtım şirketi vasıtasıyla yapılmış olması da durumu değiştirmeyecektir. Keza,   aynı vergilendirme döneminde birden çok veya birden fazla vergilendirme döneminde periyodik olarak ticari bir organizasyon kapsamında çay, tiyatro, kermes, gösterim konser, yemek vs. faaliyetlerin düzenlenmesi ve bu faaliyetlerden ötürü de gelir (hasılat) elde edilmesi sebebiyle oluşacak olan iktisadi işletme için kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis edilmesi ve iktisadi işletmenin tescilinin yapılması gerekecektir. [1]

Öte yandan, yapılan işlemlerin bir ticari mahiyet arz etmeksizin yapılması durumunda ise, devamlı bir ekonomik faaliyet söz konusu olmayacaktır. Bu gibi durumlarda, bir derneğin 4 yıl önce satın almış olduğu araçlarını aynı yıl içinde bir veya birkaçını satması halinde, devamlı surette bir ekonomik faaliyet söz konusu olmayacaktır.

Faaliyetin dönemsel veya mevsimlik olması işin mahiyeti sebebiyle faaliyetin sürekliliğine engel teşkil etmemektedir. Örneğin, deniz kıyısında yazın plajda yer alan yerlerin kiralanması, havuzun kiralanması, şezlong, şemsiye vb. kiralamaların yapılması bu işin mevsimlik veya dönemsellik mahiyetini değiştirmemektedir.

Dernekler genel olarak 5253 sayılı Denekler Yasasına göre ilgili valilik veya kaymakamlıklardan (dernekler il müdürlüğü) izin alınarak kurulabilmektedir. Bir kısım dernekler ise vilayet haricinde özel kanunlarla kurulabilmektedir. Derneklere ve vakıflara ait veya bağlı olarak faaliyet sürdüren iktisadi işletmelerce elde edilen kazançlar üzerinden tarh edilecek kurumlar vergisi muhatabı söz konusu iktisadi işletmeler olacaktır. Bu iktisadi işletmelerin ayrıcana bir tüzel kişiliklerinin bulunmaması durumunda tarhiyatın muhatabı iktisadi işletmenin bağlı veya ait olduğu dernek ve vakıfların muhatap olacağı yeni KVK’nunda belirlenmiştir.

İzmir Vergi dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir özelgede; “…….. belediyesiyle yaptığı protokol çerçevesinde ve bedel mukabilinde gerçekleştirdiğiniz başıboş hayvanların toplanması, ilaçlanması, nakledilmesi ve kısırlaştırılması şeklindeki faaliyetlerin derneğe bağlı iktisadi işletme oluşturması nedeniyle kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilmesi gereken derneğinizin yaptığı işler karşılığında tahsil ettiği bedelin KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir”[2]

Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun vermiş olduğu bir kararda; “Davacı derneğin, dernek kaşesi basılı makbuz ile tahsil edilen ücret karşılığı işlettiği otoparkın, iktisadi işletme sayılması ve elde ettiği kazancın kurumlar vergisine tabi olması gerekmektedir” şeklinde kararları bulunmaktadır. [3]

Yine Danıştay 4. Dairesi tarafından verilen bir başka kararda ise; “Maliye Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasındaki protokol uyarınca okul kantini ve büfelerinin işletilmesi hakkı kendisine verilen ancak kira tutarından bağış adı altında pay almak suretiyle üçüncü şahsa kiraya veren davacı Milli Eğitim Vakfının, sözü edilen yerleri kiraya verme organizasyonu iktisadi işletme sayılmayacağından, mükellefiyet tesis ettirilmesinde isabet görülmemiştir.” şeklinde karar verilmiştir.[4]

En son yapılan bir düzenleme ile 5766 sayılı yasanın 22. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunun 30. maddesinin 9. fıkrasında yer alan düzenleme yeniden değiştirilmiş ve KVK’na geçici 2. madde eklenmiş bu hükme göre 1.1.2008 ila 31.12.2015 tarihleri arasında dernek veya vakıflarca elde edilen GVK’nun 94/5 bent hükmü ve geçici 67. maddesi kapsamında kesinti suretiyle vergilendirilmiş kazanç ve iratlar ile Milli Eğitim Bakanlığına bağlı örgün ve yaygın eğitim yapan mesleki ve teknik eğitim okullarındaki atölye ve uygulama birimleri ile anaokulu, kreş, çıraklık ve halk eğitim merkezlerindeki uygulama birimlerine bağlı döner sermaye işletmelerinin elde ettikleri gelirler dolayısıyla iktisadi işletme oluşmuş sayılmayacaktır.[5]

Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir özelgede; “bir derneğin SMS yoluyla bağış toplama kampanyası kapsamında   GSM operatörleri üzerinden elde edeceği gelirler, herhangi bir hizmet karşılığı olmadığından ve sadece bağış niteliği taşıdığından iktisadi işletme oluşturmayacaktır. Dolayısıyla, iktisadi işletme oluşturmayan bahse konu   bağışların kurumlar vergisine tabiliği de söz konusu değildir” şeklinde bir özelge verilmiştir.[6] Buna göre, derneğin kendi bütçesine katkı sağlamak amacıyla son yıllarda yaygınlık kazanan SMS yoluyla bağış toplama kampanyası vasıtasıyla ciddi bağışlar derneklere katkı sağlamaktadır.   Sonuç itibariyle cep telefonları üzerinden alınan izin gereğince, örneğin   1 SMS   = 5 TL olmak üzere Turkcell, Avea ve Vodafone GSM operatörleri tarafından toplanılan bağışlar dernek bakımından KVK’nun 1/ç md. hükmüne göre bir iktisadi işletme oluşturmayacağı gibi bu şekilde derneğin faaliyeti de kurumlar vergisi kapsamında bir faaliyet olmadığından kurumlar vergisine tabi değildir şeklinde görüş verilmiştir. Bize göre de, bu görüş son derece isabetlidir. Önümüzdeki günlerde derneklerin tüzüklerinde yer alan birçok amacı gerçekleştirebilmek için yapmış oldukları faaliyetler vergi kıskacına alınmak istenmektedir. Zira yeni KVK’nun 1/ç. Md. hükmü ve 1 seri nolu kurumlar vergisi genel tebliği derneklerin faaliyetlerini sürdürürken ve amaçlarını realize ederken karşılarına bu faaliyetin veya bu etkinliğin bir iktisadi işletme oluşturup/oluşturmayacağı yönünde ciddi duraksamalarla karşılaşmaktadırlar. Bu durum, pek çok derneğin önünde bekleyen önemli bir engel gibi gözükmektedir. Maliye Bakanlığı’nın bu konuları yeniden gözden geçirilmesinde ve yeni bir düzenleme ile “iktisadi işletme” oluşumu olgusunu yeniden ele almalıdır. Nazlı Gaye Alpaslan Güven

http://www.hurses.com.tr/Haber-Derneklerin_SMS_vasitasiyla_bagis_toplama_kampanyasi_ve_bu_faaliyetlerin_iktisadi_isletmeleri-14943.htm

[1] TEKİN Cem – KARTALOĞLU Emre, “Kurumlar Vergisi Kanunu” Yorum ve Açıklamaları, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara, Nisan, 2007, s.21-28

[2] İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı, Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü, 19.3.2008 gün ve 618 sayılı özelge.

[3] DVDDGK, 6.11.1998 tarih ve E:1997/76-K:1998/320 sayılı kararı.

[4] Dnş. 4. D. nin 8.12.2004 gün ve E:2003/1918-K:2004/2487 sayılı kararı.

[5] TEKİN Cem – KARTALOĞLU Emre, age., s.23

[6] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın özelgeleri. Bila gün ve B.07.1.GİB.4.34.16.01/KVK-2

Bilindiği üzere 13.07.2017 tarihli duyuru ile, ihracat e-Faturası düzenleme zorunluluğu kapsamında e-fatura uygulaması üzerinden düzenlenip gönderilen Bedelsiz İhracat Faturalarına GTB tarafından yazılım güncellemesi tamamlana kadar, ihracatın aksamaması için bedelsiz ihracat faturalarının matbu ( kağıt/e-arşiv ) fatura olarak düzenlenmesine olanak tanınmıştır. 31.10.2017 tarihi itibariyle GTB tarafından gerekli yazılım güncellemesi yapılmış olup, canlı ortamda devreye alınmıştır.Bu kapsamda bedelsiz ihracat faturası düzenleyecek mükelleflerin e-Faturada “payableamount” (ödenecek tutar) alanına “sıfır” (0) yazması ve “Bilge Sistemi”nde beyanname açılırken bedelsiz alanını seçmesi gerekmektedir.

Duyurulur. Gelir İdaresi Başkanlığı

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun, 37'nci maddesi "'İş kazası veya meslek hastalığı sonucu veya sürekli iş göremezlik geliri, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya kendisi için en az 360 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olup da ölen sigortalının hak sahiplerine Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden cenaze ödeneği ödenir. Cenaze ödeneği, sırasıyla sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir'" hükmü gereği 2017 yılında ödenecek cenaze ödeneği tutarı 531 TL' dir. Lebib Yalkın Yayımları

31 Ekim 2017 Tarihli Resmi Gazete

Sayı: 30226

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, kooperatif ve üst kuruluşlarınca, olağan genel kurul toplantılarının en fazla üç hesap dönemini kapsayacak şekilde birleştirilerek yapılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 45 inci maddesinin birinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğde geçen;

a) Birleşik genel kurul: İki veya üç hesap dönemini kapsayacak şekilde ve birleştirilerek yapılan olağan genel kurul toplantısını,

b) İl müdürlüğü: Tarımsal amaçlı kooperatifler ve üst kuruluşları için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, yapı kooperatifleri ve üst kuruluşları için Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ve diğer kooperatifler ve üst kuruluşlar için ise Gümrük ve Ticaret Bakanlığının İl Müdürlüğünü,

c) Kooperatif: Kooperatifleri ve bunların üst kuruluşlarını,

ç) Olağan genel kurul toplantısı: 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 45 inci maddesinin birinci fıkrası hükmü doğrultusunda kooperatiflerin en az yılda bir defa yapmaları gereken genel kurul toplantısını,

d) Olağanüstü genel kurul toplantısı: Olağan toplantı haricinde yapılan genel kurul toplantısını,

e) Raporlar: Bilanço, gelir-gider cetveli, tahmini bütçe, yönetim kurulu faaliyet ve denetçi raporlarını,

f) Üst kuruluş: Kooperatiflerin bir araya gelerek kurdukları kooperatif birliği, kooperatif merkez birliği ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliğini,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Olağan Genel Kurul Toplantılarının Birleştirilmesi

Olağan genel kurul toplantı zamanı

MADDE 4 – (1) Genel kurul olağan ve gerektiğinde olağanüstü olarak toplanır. Olağan toplantının her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur.

(2) Üst kuruluşa ortak olan kooperatifler; çağrıda yer alan olağan genel kurul toplantılarının birleştirilerek yapılmasına dair gündem maddesini, genel kurul toplantısında görüşerek kabul etmeleri şartıyla, olağan genel kurul toplantılarını iki veya üç hesap dönemini kapsayacak şekilde erteleyip birleştirmek suretiyle yapabilir.

(3) Birleştirme süresi yönetim kurulu ve denetçilerin geriye kalan görev süresini geçemez.

(4) Birleşik genel kurul yapılmasına dair uygulama; süre bitiminde aynı usulle karar alınması halinde tekrarlanabilir.

(5) Birleşik genel kurul yapılmasına dair gündem maddesinin reddedilmesi halinde; bu konu sonraki genel kurul toplantısında yeniden görüşülebilir.

Çağrı ve ortaklar listesi

MADDE 5 – (1) Birleşik genel kurulda çağrı ve ortaklar listesi mevcut ortaklara göre yapılır.

Raporlar

MADDE 6 – (1) Olağan genel kurul toplantılarını birleştirme kararı alan kooperatiflerin, rapor örneklerini her bir hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde il müdürlüğüne ve kooperatifin ortağı olduğu üst kuruluşa vermeleri zorunludur.

(2) Gelecek hesap dönemlerine ilişkin tahmini bütçelerin birleştirme süresini kapsayacak şekilde her yıl için hazırlanarak, birleştirme kararının görüşüleceği genel kurul toplantısında karara bağlanması şarttır.

(3) Anasözleşmelerinde gelir-gider farkının dağıtılacağına yönelik hüküm bulunan kooperatifler, birleştirme kararı alınacak genel kurul toplantısında, birleştirme süresince gelir-gider dağıtımına ilişkin yapılacak uygulama hakkında da karar alır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Hesaplaşma ve İbra

Ortaklığı sona erenlerle hesaplaşma

MADDE 7 – (1) Olağan genel kurul toplantılarının birleştirilmesi sonrası devir dışında bir sebeple ortaklığı sona erenlerin, sermaye ve diğer alacakları, bilançonun genel kurulca onaylanması beklenmeksizin ayrıldığı yıl bilançosuna göre hesaplanır. Hesaplanan bu tutar 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 17 nci maddesinin ikinci fıkrası saklı kalmak üzere, hesap döneminin kapanmasını izleyen 4 üncü ayın 25 inci gününü takiben en geç bir ay içerisinde geri verilir.

İbra

MADDE 8 – (1) Birleşik genel kurulda, birleştirilen her bir hesap devresine yönelik raporlar ve ibralar ayrı ayrı görüşülür ve herhangi bir hesap dönemine yönelik ibra edilmeyen yönetim kurulu üyeleri ve denetçiler bu organlara aynı genel kurulda tekrar seçilemezler.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Üst kuruluşlarca yapılacak bildirim

MADDE 9 – (1) Ortaklıktan çıkma ya da çıkarılma suretiyle üst kuruluş ile ortaklık ilişkisi sona eren kooperatifler, üst kuruluşlar tarafından il müdürlüğüne bildirilir.

Birleştirme şartlarının kaybedilmesi

MADDE 10 – (1) 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 56 ncı maddesinin birinci fıkrasının üçüncü bendinde sayılan suçlarla ilgili olarak yönetim kurulu üyeleri hakkında kamu davası açılması veya bu Tebliğin 4 üncü maddesinin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkraları ile 6 ncı maddesinde sayılan şartlara aykırı hareket edilmesi halinde birleştirme şartları kaybedilir ve genel kurul olağan toplantıya çağrılır.

Diğer hükümler

MADDE 11 – (1) Olağan genel kurul toplantılarını birleştirme kararı alan kooperatiflerin Tebliğdeki hükümlere aykırı anasözleşme hükümleri, birleştirme süresince uygulanmaz.

Yürürlük

MADDE 12 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 13 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Gümrük ve Ticaret Bakanı, Çevre ve Şehircilik Bakanı ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.

T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 72 nci maddesine göre 2016 yılı Aralık, 2017 yılı Ocak ve Şubat aylarına ilişkin olup sırasıyla 2017 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ertelenmiş primlerin, KDV mahsubu yoluyla ödenmesi mümkündür. Ertelenen sigorta primlerini KDV mahsubuyla ödeyecek olan işverenler için ödemenin yasal süre içinde yapıldığı kabul edilecektir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

Primlerin bugün yatırılmaması halinde;

1- Prim borcunun ortaya çıkacağı,

2- Yararlanılan sigorta prim teşvik ve desteklerinden yararlanılamayabilecegi,

3- Ödenmeyen primler noktasında gecikme cezası ve gecikme zammının ortaya çıkacağı,

4- Ödenmeyen primler nedeniyle icra takip ve haciz uygulamasıyla karşı karşıya kalınabileceği, Değerlendirilmektedir.

Vergi hukukunda yer alan zamanaşımı kavramı mükellefler açısından önemli bir uygulama olup, zamanaşımı mükelleflerin vergi ödevlerini yerine getirmede veya vergi borcunu ifa etmede önemli bir müessesedir. Uygulamada gelir idaresi zamanaşımını pek dikkate almamakta, hatta çoğu zaman zamanaşımına uğramış kamu alacakları ya da zamanaşımına uğramış bir evrakın mükellefe tebliğini dahi yapabilmektedir. Esasında zamanaşımı idare bakımından bir alacağın süre geçimi nedeniyle bu alacağın ortadan kalkmasıdır. [1] Başka bir ifade ile, belirli bir süre geçmesi ile vergi alacağının alacaklı idare açısından talep hakkının ortadan yok olmasıdır. Bu açıdan meseleye bakılırsa, vergi alacağı zamanaşımına uğraması durumunda idare bu durumu re’sen dikkate alıp buna göre bu alacağı mükelleften istememesi icap eder. Yani, zamanaşımı iddiasının mükellef veya vergi sorumlusu tarafından ileri sürülmesi beklenilmez ve aranmaz. [2] 

Zamanaşımı uygulamada iki şekilde karşımıza çıkabilmektedir. Bunlardan birincisi, tahakkuk zamanaşımıdır. Buna göre, zamanaşımını kesen herhangi bir işlem söz konusu değildir. Tahakkuk zamanaşımında, zamanaşımının durması söz konusudur. Yasada belirtilen bazı nedenlerin ortaya çıkması durumunda işlemekte olan süre, o nedenler ortadan kalkana kadar durur; o nedenle ortadan kalktığında durduğu yerden yeniden işlemeye devam eder. Bir başka ifade ile, süre yeniden başa dönmez, durduğu noktadan ileriye doğru işleme sürecini devam ettirir. Bu süreç sürenin tamamlandığı noktaya kadar devam eder. Örneğin, VUK’nun 114. maddesinin 2. fıkrası uyarınca; vergi dairesince matrah takdir komisyonuna başvurulması zamanaşımını durdurur. Duran zamanaşımı mezkur komisyon kararının vergi dairesine tevdiini takip eden günden itibaren işlemeye devam eder.          

Öte yandan, tahsil zamanaşımına gelince de; 6183 sayılı AATUHK kapsamına girmiş bir amme alacağı için söz konusudur. Bir başka deyişle, tarh, tebliğ, tahakkuk ve tahsil aşamalarını geçmiş ve kesinleşmiş; ancak ödenmeyen ve kovuşturma aşamasına gelmiş bir kamu alacağında tahsil zamanaşımı söz konusudur.

6183 sayılı yasanın 102. maddesi uyarınca, vadesinin rastladığı takvim yılını izleyen takvim yılının başından itibaren 5 yıl geçmesi ile zamanaşımına uğrar. Zamanaşımından sonra mükellefin rızaen yapacağı ödemeler kabul olunur. 

Tahsil zamanaşımında durma değil, zamanaşımının kesilmesi söz konusudur. Zamanaşımının kesilmesi olayında, 6183 sayılı yasanın 103. maddesindeki durumlardan herhangi birisi gündeme geldiğinde yürümekte olan süre kesilmekte ve zamanaşımı süresi yeniden baştan başlamaktadır. Durma olayında sürenin kalan bölümü işlerken, kesilmede süre yeni baştan yürümeye başlamaktadır. 

6183 sayılı yasanın 103. maddesinde hükme bağlanmış olan zamanaşımını kesen haller şunlardır: 

1. Ödeme,
2. Haciz tatbiki,
3. Cebren tahsil ve takip muameleleri sonucunda yapılan her çeşit tahsilat,
4. Ödeme emri tebliği,
5. Mal bildirimi, mal edinme ve mal artmalarının bildirilmesi,
6. Yukarıdaki 5. sırada gösterilen muamelelerden herhangi birinin kefile veya yabancı şahıs ve kurumlar mümessillerine tatbiki veya bunlar tarafından yapılması,
7. İhtilaflı amme alacaklarında kaza mercilerince bozma kararı verilmesi,
8. Amme alacağının teminata bağlanması,
9. Kaza mercilerine icranın tehirine karar verilmesi,
10. İki amme idaresi arasında mevcut bir borç alacaklı amme idaresi tarafından borçlu amme idaresine borcun ödenmesi için yazı ile müracaat edilmesi.
11. Amme alacağının özel kanunlara göre ödenmek üzere müracaatta bulunulması veya ödeme planına bağlanması. (5035 sayılı kanunun 5. maddesiyle eklenen bent; geçerlilik; 31.12.2003, yürürlük: 02.01.2004)

Kesilmenin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren zamanaşımı yeniden işlemeye başlar. Zamanaşımının bir bozma kararı ile kesilmesi halinde zamanaşımı başlangıcı yeni vade gününün rastladığı; amme alacağının teminata bağlanması veya icranın kaza mercilerince durdurulması hallerinde zamanaşımı başlangıcı teminatın kalktığı ve durma süresinin sona erdiği tarihin rastladığı; takvim yılını takip eden takvim yılının ilk günüdür. [3]    

6183 sayılı yasanın 104. maddesi uyarınca; borçlunun yabancı memlekette bulunması, hileli iflas etmesi veya terekesinin tasfiyesi dolayısıyla hakkında takibat yapılmasına olanak yoksa bu hallerin devamı süresince zamanaşımı işlemez. Zamanaşımı, işlememesi nedenlerinin kalktığı günün bitmesinden itibaren başlar veya durmasından evvel başlamış olan cereyanına devam eder.         

Danıştay Vergi dava Daireleri Kurulu tarafından verilen bir kararda; “tarh zamanaşımına uğramış olan vergilerin ve bunlarla ilişkili olarak kesilen cezaların tahsiline yönelik işlemlerin hukuka uyarlı olmadığına” karar verilmiştir[4].

Yine, Danıştay tarafından verilen bir başka kararda ise; “1996 takvim yılına ait kurum kazancı üzerinde gelir vergisi kanunun ilgili yılda yürürlükte bulunan 3946 sayılı yasa ile değişik 75. maddesinin 2. fıkrasının (4) işaretli bendi uyarınca hesaplanan menkul sermaye iradı, dağıtılma şartına bağlı olmaksızın tevkifata tabi tutulması gerektiğinden, bu tevkifata ilişkin zamanaşımı süresinin de kurum kazancının ait olduğu dönemi izleyen 1.1.1997 tarihinden başlayarak hesaplanması gerektiğine” karar verilmiştir. [5]          

Tahsil zamanaşımı süresinin kesilmesi, kamu alacağının teminata bağlanmış olması nedeniyle olmuş ise; yeni zamanaşımı süresi, teminatın kalktığı tarihin rastladığı takvim yılını izleyen takvim yılının ilk gününden başlar.[6]         

Uygulamada, vergi daireleri zamanaşımına uğramış ve tarhiyat yönünden süresinde mükellefe tebliğ edilmeyen vergi ve ceza ihbarnamelerine ilişkin bilahare ödeme emirlerini mükellefe vergi dairesinde elden tebliğ etmeye yönelik uygulamalar yapmaktadırlar. Esasen, 5 yıllık tarh zamanaşımı içerisinde tebliğ edilmeyen vergi ve ceza ihbarnamelerinin mükellefe tebliği mümkün bulunmamaktadır. Aynı şekilde ihbarnamesi tebliğ edilmeyen bir kamu alacağı için yıllar sonra buna ilişkin ödeme emrinin tebliği ise zaten imkansızdır.

Ancak, uygulamada ihbarnamelerin ilanen tebliğ edildiği iddiasıyla, ödeme emirleri de yıllar sonra mükelleflere vergi dairelerinde tebliğ yoluna gidilebilmektedir. Nazlı Gaye Alpaslan Güven

http://www.hurses.com.tr/Haber-Vergi_Usul_Hukuku_ve_Vergi_Icra_Hukukunda_zamanasimi_ve_zamanasimindan_kaynaklanan_vergisel_sorunlar-14923.htm

[1] VUK md. 113/1-2

[2] SALİH Özel, Vergi Hukukunda Zamanaşımı ve Zorlayıcı Neden İlişkisi, Yaklaşım Dergisi, Eylül 2008, s. 17-18

[3] EROL Ahmet, Türk Vergi Sistemi ve Vergi Hukuku, Yaklaşım Yayıncılık, 2008, Ankara

[4] DVDDK 16.02.2007 gün ve E:2006/226-K:2007/74 sayılı karar.

[5] Dnş. 3. D. nin 13.12.2005 gün ve E:2005/1856-K:2005/2693 sayılı kararı.

[6] Dnş. 7. D. nin 18.05.1999 gün ve E:1998/266-K:1999/2062 sayılı karar. Teminata bağlı alacaklarda tahsil zamanaşımın kesileceği ve teminatın kaldırılmasına kadar işlemeyeceği hk.