BAĞIŞ VE YARDIMLAR 
KVK Mad:10

1-Bağış ve yardım kanunda sayılan kurum ve kuruluşlara yapılmalıdır. (Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, İl özel idareleri ve belediyeler, Köyler, Kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar.)
2-Bağış ve yardım makbuz karşılığı olmalıdır.
3-Bağış ve yardımın karşılıksız yapılması gerekmektedir. Örneğin kamu menfaatine yararlı derneğin yılbaşı balosu için alınan bilet bedeli bağış ve yardım olarak matrahın tespitinde dikkate alınamaz.
4-Yalnızca ilgili dönem kazancından indirilebilir.
5-Kazanç yetersizliği nedeniyle veya İlgili yıl kurum faaliyeti zararla sonuçlanmış ise bağış indirimi yapılamaz ve indirilemeyen kısım sonraki yıla devredilemez.
6- Beyannamede ayrıca gösterilmesi gerekir.
6-Bağış ve yardım nakden veya aynen olabilir.
7-Ayni bağış ve yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın;
- Maliyet bedeli veya kayıtlı değeri(mukayyet değeri),
- veya kayıtlı değeri mevcut değilse VUK hükümleri dairesinde takdir komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınır.
8-İşletmelerden aktif veya stoklara çekilen iktisadi kıymetin bağışlanması halinde mükellefin fatura düzenleyerek işletmeden çekiş yapması gerekir. Faturanın arka yüzüne bağış olarak gönderildiği belirtilerek bağış alan kamu kuruluşu yetkilisince imzalanması gerekir.
9-Ayni yardımın dışardan satın alınarak bağışlanması halinde bağışı teslim alan kuruluş tarafından düzenlenecek makbuzda değer, cins, miktar belirtilmelidir.
10-Bağışlarda %5 üst sınırının aşağıdaki şu formülle tespit edilir :
İndirilecek Bağış Tutarı =Ticari Kazanç – ( Geçmiş yıl zararları + İştirak kazançları istisnası) x %5
11-Ticari kar ve zararın tespitinde gider olarak dikkate alınan bağış ve yardımların Vergi Muhasebesinde yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER satırında dikkate alındıktan sonra kurum kazancından indirim konusu yapılması gerekmektedir. MESUT ERHAN CİHAN

Normal Hesap Dönemine sahip Kurumlar Vergisi Mükellefleri için beyan dönemi 1 Nisan 2024 tarihinden itibaren başlamış bulunmaktadır. Tabi aynı zamanda 2023 yılı içerisinde Kurumlar Vergisi Kanunu’nda ve diğer Kanunlarda yapılan değişiklikler 2023 hesap dönemi kurumlar vergisi beyanını etkilemektedir. Makalede 2023 hesap dönemi Kurumlar Vergisi Beyanı hazırlanırken göz önünde bulundurulması gereken hususlar ele alınmakta, değinilen hususlar itibariyle mükellefler ve meslek mensupları nezdinde farkındalık yaratmak amaçlanmaktadır.

A-   2023 HESAP DÖNEMİ BEYANINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR

1-    Beyan ve Ödeme Süresi

Normal hesap dönemi kurumlar vergisi mükellefleri, 2023 hesap dönemine ilişkin Kurumlar Vergisi Beyannamesini 1 Nisan 2024 tarihinden itibaren verebilmektedirler. Vergi İdaresi tarafından herhangi bir uzatma yapılmadığı takdirde, beyan ve ödeme süresi 30 Nisan 2024’de son bulacaktır.   

2.1- Kurumlar Vergisi Oranı

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32’nci maddesinde 7456 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik neticesinde; belirli sektörlerde faaliyette bulunan mükellef için kurumlar vergisi oranı %30, bu mükellefler haricindekiler için ise %25 olarak belirlenmiştir. 2023 hesap dönemi için uygulanacak olan kurumlar vergisi oranları aşağıdaki gibidir. Ayrıntılı açıklamalar için bakınız: https://kpmgvergi.com/blog/kurumlar-vergisi-oranlarinda-son-durum-nedir/1281

2.2- İmalatçı, İhracatçı veya Halka Arz Olanlarda Kurumlar Vergisi Oranı

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32’nci maddesinde yapılan düzenlemeler, bazı durumlarda belirli şirketlere daha düşük oranlı kurumlar vergisinden yararlanma imkanı sunmaktadır. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32’nci maddesi uyarınca;

·Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumlara 2 puanlık,

·İhracatçı kurumlara 5 puanlık,

·Sanayi sicil belgesine haiz olup fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumlara ise 1 puanlık 

kurumlar vergisi indirimi sağlanmaktadır.

B-   2023 HESAP DÖNEMİ BEYANINI ETKİLEYEN MEVZUAT DEĞİŞİKLİKLERİ

1-    Diğer Yatırım Fonlarından Elde Edilen Kazançlarda İstisna:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “5/1-a.3” maddesinde 7456 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik neticesinde; kurumlar tarafından 15 Temmuz 2023 tarihinden itibaren iktisap edilen tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonları dışında kalan diğer yatırım fonu katılma paylarından elde edilen kâr payları ve katılma paylarının fona iadesinden doğan gelirler ile bu payların 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 279 uncu maddesi kapsamında değerlenmesinden kaynaklanan değer artış kazançlarına sağlanan istisna uygulamadan kaldırılmıştır.

Dolayısıyla, tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonları dışında kalan diğer yatırım fonlarından (portföyünde yabancı para birimi cinsinden varlık ve altın ile diğer kıymetli madenler ve bunlara dayalı sermaye piyasası araçları bulunan yatırım fonları hariç) elde edilen kazançlar için ikili bir uygulama mevcuttur. Söz konusu diğer yatırım fonu, 15/07/2023 tarihinden önce iktisap edilmişse elde edilen kazançlar için istisna uygulamasından yararlanılabilecek iken, bu tarihten sonra iktisap edilen diğer yatırım fonlarından elde edilen kazançlar için bu istisnadan yararlanılamayacaktır.

2- Yurt Dışı İştirak Kazançları İstisnası:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “5/1-b.4” maddesinde 7491 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik, 01.01.2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Yapılan değişiklik neticesinde; kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan anonim ve limited şirketin ödenmiş sermeyesinin en az %50’sine sahip olan ve bunlardan elde ettiği temettü kazancını 30 Nisan 2024 tarihine kadar Türkiye’ye transfer eden kurumların, söz konusu temettü kazançlarının %50’si istisna kapsamındadır. Bu kazançlar için iştirak payının en az bir yıl süreyle elde bulundurulma ve asgari %15 vergi yükü taşıma şartı aranmayacaktır. Öte yandan, şartları taşıyan temettü kazançlarına %100 istisna uygulanacağı tabiidir. Ayrıntılı açıklamalar için bakınız: https://kpmgvergi.com/blog/yurt-disi-istirak-kazanclari-istisnasinda-son-durum/1294

3- Gayrimenkul Yatırım Fonları veya Ortaklıklarında Kazanç İstisnası:

Esas faaliyet konusu gayrimenkul, gayrimenkul projeleri ve gayrimenkule dayalı haklardan oluşan portföyü işletmek olan Türkiye’de kurulu gayrimenkul yatırım fonları ile ortaklıklarının 2023 yılı vergilendirme dönemi kurum kazançları, 7394 sayılı Kanun ile istisna kapsamına alınmıştır. Dolayısıyla, söz konusu fon ve ortaklıklar 2023 yılında elde ettikleri kazançları için Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “5/1-d.4” maddesinde hüküm altına alınan istisna düzenlemesinden yararlanabileceklerdir.

4- Taşınmaz Satış Kazancı İstisnası:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “5/1-e” maddesinde 7456 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik neticesinde; 15 Temmuz 2023 tarihinden sonra iktisap edilen taşınmazların satışından doğan kazançlar için kurumlar vergisi istisnası uygulanmayacaktır.

7456 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarih olan 15 Temmuz 2023 tarihinden önce kurumların aktifinde yer alan ve şartları taşıyan taşınmazların satışından doğan kazançlar için istisna uygulamasına devam olunacak, ancak istisna oranı %25 nisbetinde tatbik edilecektir.

5- İstisna Kazançlara İlişkin Finansman Giderlerinin Durumu:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “5/3” maddesinde 7440 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik 01.01.2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir. Bu kapsamda, kurumların iştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19’uncu maddesi kapsamında yapılan devir işlemleri sonrasına isabet edenler de dâhil olmak üzere, kurum kazancından indirilebilmektedir.

6- Yurt Dışı Yerleşiklere Verilen Belirli Hizmetlerden Elde Edilen Kazançlarda İndirim Durumu:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “10/ğ” maddesi uyarınca; Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar tamamının Türkiye’ye transfer edilmesi şartıyla uygulanan indirim oranı %50 idi.

%50 olan indirim oranı, 7491 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik sonucunda 1/1/2023 tarihinden itibaren elde edilen gelirler ve kazançlara uygulanmak üzere %80’e çıkarılmıştır. Dolayısıyla 2023 hesap dönemi kazançları içerisinde bu türden kazançların bulunması halinde indirim oranının %80 olarak dikkate alınmalıdır.

7- İktisap Edilen veya Kiralanan Binek Otomobillere İlişkin Gider Kısıtlaması:

Bilindiği üzere; mükellefler tarafından kiralanan veya iktisap edilen binek otomobillere ilişkin Gelir Vergisi Kanunu’nun 40’ıncı maddesinde çeşitli gider kısıtlamalarına gidilmiştir. Faaliyetleri binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere; söz konusu kısıtlamalar her yıl itibariyle Vergi İdaresi tarafından yayımlanan Tebliğ ile belirlenmektedir.

323 Seri No.lu GVK Tebliği ile bu kısıtlama tutarları 2023 yılı için aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

·2023 yılında kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 17.000 TL’si,

·2023 yılında iktisap edilen binek otomobile ait KDV ve ÖTV tutarının kurum kazancının tespitinde doğrudan gider olarak dikkate alınması halinde, gider olarak kurum kazancından indirim konusu yapılabilecek KDV + ÖTV tutarının 440.000 TL’si,

·2023 yılında iktisap edilen binek otomobile ilişkin KDV ve ÖTV’nin maliyet bedeline ilave edilmesi halinde,950.000 TL üzerinden ayrılacak amortisman tutarı,

·Binek otomobillere ait giderlerin %70’i

2023 hesap dönemi kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılabilmektedir. Aşan kısımlar, 2023 hesap dönemi kurum kazancının tespitinde Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak dikkate alınacaktır.

8- Nakit Sermaye Artırımı Faiz İndiriminde Uygulanacak Oran: 

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Diğer indirimler” başlıklı 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde; sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan "Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı" dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50'sinin kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, 2023 yılı TCMB tarafından açıklanan "Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı" %53,11’dir. Nakit sermaye artırımı faiz indirimi uygulamasında hesaplamalarda bu oran dikkate alınacaktır.

Burada da dikkat çekeceğimiz husus; Eğer 2023 yılında kazanç bulunmuyor veya yeterli değil ise Nakit Sermaye Artırımı Faiz İndirimi tutarı ertesi yıla devredilebilecek ancak endeksleme yapılamayacak olmasıdır.

9- Enflasyon Düzeltmesi:

Bildiğimiz üzere; 31.12.2023 tarihli bilançolarda yer alan parasal olmayan kıymetler Vergi Usul Kanunu’nun Geçici 33’üncü maddesi uyarınca enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır. Düzeltmenin esas ve usulleri Vergi İdaresi tarafından yayımlanan 555 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Tebliği ile belirlenmiştir. Aynı zamanda tereddüt hasıl olan hususlara ilişkin yine Vergi İdaresi tarafından 165 Seri No.lu VUK Sirküleri yayımlanmıştır. Enflasyon düzeltmesi bu iki düzenleme çerçevesinde yapılmaktadır.

Bu kısımda enflasyon düzeltmesinden ziyade, uygulamanın genel esaslarına değinilecektir.

·2023 hesap dönemi sonuna ait bilanço, enflasyon düzeltmesine ilişkin hükümler göz önünde bulundurulmaksızın düzenlenecektir.

·2023 hesap dönemi sonuna ait bilanço için geçerli olmak üzere enflasyon düzeltmesi yapılacak ve 2023 hesap dönemine ait vergi matrahı, düzeltme öncesi mali tablolara göre tespit edilen kârlar üzerinden hesaplanacaktır.

·2023 hesap dönemi sonunda düzenlenen bilanço her halükarda enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.

·31.12.2023 tarihli bilançonun düzeltmesine bağlı olarak ortaya çıkan geçmiş yıl kârı vergiye tâbi tutulmaz; geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul edilmez. Ancak, 2023 hesap dönemi kurumlar vergisi matrahının tespitinde geçmiş yıl malî zararlarımukayyet değerleri ile dikkate alınacaktır.

· 31.12.2023 tarihli bilançolar 2023 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinin verilme tarihine kadar yapılacak; düzeltmenin yapıldığı tarih itibarıyla düzeltme kayıtları 2023 yılı yasal defterlerine kaydedilecektir.

· 31.12.2023 tarihli bilançolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutan mükellefler, 2023 hesap dönemine ait gelir/kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde, düzeltme öncesi ve sonrası bilançolara birlikte yer vermek zorundadır.

C- 2023 KURUMLAR VERGİSİ BEYANI ÜZERİNDE YAPILMASI GEREKENLER

1- 2023 Hesap Dönemi Kurumlar Vergisi Beyannamesinin Eksiksiz Olarak Doldurulması

Beyannamede yer alan doldurulması gereken bütün alanlar mutlaka doldurulmalıdır. Özellikle istisnalara ve zararlara ilişkin satırların doldurulması önem arz etmektedir.

Kazanç olmasına rağmen istisnalardan yararlanılmaması, bu hakkı geri getirilemez şekilde yok etmektedir. Bu çerçevede, kazanç olmasına rağmen, herhangi bir nedenle yatırım indirimi hakkının kullanılmaması, bu hakkı ortadan kaldırmaktadır.

Bu durumda; kullanılmayan bu hakkın pişmanlık yoluyla kurumlar vergisi düzeltme beyannamesi verilerek düzeltilmesi mümkün bulunmamaktadır. Bu durumda da kullanılmayan hakkın 2023 yılı kurum kazançlarından indirimi de mümkün bulunmamaktadır.

2- Beyanname Üzerindeki Geçmiş Yıl Zararlarının Mahsubu

Kurumlar Vergisi Beyannamesi üzerindeki 4 nolu tablo Geçmiş Yıl Zararları tablosudur.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 9'uncu maddesinin birinci fıkrasında kurumlar vergisi beyannamesinde her yıla ilişkin tutarların ayrı ayrı gösterilmesi halinde beş yıldan fazla nakledilmemek şartıyla geçmiş yılların beyannamelerinde gösterilen zararların indirim konusu yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Geçmiş yıl zararlarının mahsubu, beş yıllık süre sınırı haricinde;

·Mahsubun yapılacağı beyannamede her yılın zarar tutarının ayrı ayrı gösterilmiş olması,

·Mahsup edilecek geçmiş yıl zararının ilgili olduğu dönemin beyannamesinde yer alması

şartlarına bağlıdır.

Bu noktada en önemli dikkat çekilecek hususun, 2023 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesinde Geçmiş Yıl Zararı olarak, 2018–2022 yılları zararlarının mahsup edilebilecek olduğudur.

Şaban Atuçuran
Direktör
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Kaynak, https://kpmgvergi.com/

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17. maddesinin 4-y bendine göre; “21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında; finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarınca bizzat kiracıdan satın alınıp geriye kiralanan her türlü taşınır ve taşınmazlara uygulanmak üzere ve kiralamaya konu kıymetin mülkiyetinin sözleşme süresi sonunda kiracıya devredilecek olması koşulu ile kiralamaya konu taşınır ve taşınmazın kiralayana satılması, satan kişilere kiralanması ve devri.” katma değer vergisinden istisnadır.

Ayrıca aynı bendin 2. paragrafına 6728 sayılı Kanun’un 43. maddesi ile; istisna kapsamında, finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına devredilen her türlü taşınır ve taşınmaz malların iktisabında yüklenilen ve devrin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisinin, devrin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınacağı ifadesi eklenmiştir.         

Konuyla ilgili Katma Değer Vergisi Uygulama Genel Tebliği’nde; istisna kapsamındaki işlemlere ilişkin olarak her türlü taşınır ve taşınmazların kiracıları tarafından finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına devrinde, kiracılarca istisnaya konu taşınır ve taşınmazların iktisabında yüklenilen KDV’nin indiriminde; devrin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla telafi edilen kısım için herhangi bir düzeltme yapılmayacağı belirtilmiş olup, kiracılarca bu taşınır ve taşınmazların iktisabında yüklenilen ve devrin yapıldığı döneme kadar indirilemeyen kısmın “İlave edilecek KDV” olarak beyan edilmesi gerektiği ve ilgili KDV tutarının devrin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınacağı ifade edilmiştir.

Sat-Kirala-Geri Al İşlemine Konu Bir Teslimde İndirim Yoluyla Telafi Edilemeyen KDV Nasıl Tespit Edilecektir?

Örneğin, “M” A.Ş., Kasım 2023 döneminde 5.000.000 TL KDV ödeyerek ithal ettiği bir makineyi, Mart 2024 döneminde Sat-Kirala-Geri al kapsamında KDV istisnasına konu etmiştir.

“M” A.Ş.’nin makinenin ithal edildiği Kasım 2023 döneminden Sat-Kirala-Geri al işlemine konu teslimin yapıldığı Mart 2024 dönemine kadar KDV beyannamelerinde ödenecek KDV çıkması halinde, makinenin ithalinde yüklenilen 5.000.000 TL’lik KDV’nin tamamı indirim yoluyla telafi edildiğinden herhangi bir düzeltme yapmayacaktır.

“M” A.Ş.’nin makinenin ithal edildiği Kasım 2023 döneminden Sat-Kirala-Geri al işlemine konu teslimin yapıldığı Mart 2024 dönemine kadar KDV beyannamelerinin tümünde devreden KDV varsa ve ilgili dönem aralığında beyannamelerde en düşük devreden KDV 2.000.000 TL ise, makinenin ithalinde yüklenilen 5.000.000 TL KDV’nin 3.000.000 TL’lik kısmı indirim yoluyla telafi edilmiştir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen 2.000.000 TL KDV ise istisnaya konu teslimin yapıldığı Mart 2024 döneminde “İlave Edilecek KDV” olarak beyan edilerek, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınacaktır.

İndirim Yoluyla Telafi Edilemeyen KDV Tutarı Gider Yazılabilir mi?

Söz konusu istisna kısmi istisna kapsamında olup, mükellefler taşınır veya taşınmaz alımında yüklenilen KDV’nin KDV Kanunu’nun 30/a maddesine göre işlemin yapıldığı tarihe kadar indirilemeyen kısmını ilave KDV olarak beyan edeceklerdir. Ancak “İlave Edilecek KDV” olarak beyan edilen tutarın gider mi yoksa kanunen kabul edilmeyen gider mi olması gerektiği yönünde farklı görüşler bulunmaktadır.

İlk görüşe göre; Sat-Kirala-Geri Al işlemleri Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. Maddesine göre kurumlar vergisinden istisna olduğundan ve aynı maddenin 3. fıkrasına göre kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin de istisna dışı kurum kazancından indirilmesi kabul edilmeyeceğinden, söz konusu ilave edilecek KDV tutarının kurum kazancının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması gerektiği yönündedir.

Diğer bir görüş ise; 6728 sayılı Kanunun gerekçesinde, Sat-Kirala-Geri Al işlemine konu teslimin yapıldığı tarihe kadar indirilemeyen katma değer vergisinin doğrudan gider yazılabilmesinin amaçlanması sebebiyle; indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV’nin 58. Maddeye göre gider olarak dikkate alınmasında bir sakınca bulunmadığı yönündedir.

Sorumlu Vergicilik Bakışıyla

Gerek 6728 sayılı Kanunun gerekçesi, gerekse ilgili kanun ile KDV Kanunu’nun 17-4/y maddesine eklenen ibare ile; Sat-Kirala-Geri Al işlemine konu taşınır/taşınmazların ediniminde yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV’nin gider yazılabileceği kanaatindeyiz.

Ayrıca şirketler açısından finansman erişiminin ve koşullarının zorlaştığı bu dönemde; önemli bir finansman yöntemi olan “Sat, Kirala ve Geri Al” sisteminin alternatif yöntemlere göre daha cazip hale gelmesini sağlamak adına KDV indirim yasağının kaldırılmasını tavsiye etmekteyiz.

Hilmi Atağan
Direktör
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Kaynak, https://kpmgvergi.com/

6/4/2024 tarihli ve 32512 Sayılı Resmi Gazete’de “Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Kararda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Karar (Karar Sayısı: 8313)” yayımlandı.

Hatırlanacağı üzere, hangi şirketlerin bağımsız denetime tabi olacağına ilişkin ölçütler ilk kez 23 Ocak 2013 tarihli R.G’de yayımlanan 2012/4213 sayılı Karar ile belirlenmiş ve bu ölçütler 2014, 2015, 2016, 2018 ve 2022 yıllarında yeniden belirlenmiştir.

Bu Karar ile söz konusu ölçütler 1.1.2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, aşağıdaki şekilde bir kez daha belirlenmiştir.

1) Bağımsız denetime tabi olmanın genel ölçütleri

Sirkülerin devamında belirtiğimiz şirketler dışında kalan ve aşağıdaki üç ölçütten en az ikisinin eşik değerlerini art arda iki hesap döneminde aşan şirketler bağımsız denetime tabidir.

• Aktif toplamı 150 milyon Türk Lirası. (Bir önceki Kararda 75 milyon ve üstü Türk Lirası idi)
• Yıllık net satış hasılatı 300 milyon Türk Lirası. (Bir önceki Kararda 150 milyon ve üstü Türk Lirası idi)
• Çalışan sayısı 150 kişi. (Bir önceki Kararda da 150 ve üstü idi)

2) Herhangi bir ölçüte bağlı olmaksızın bağımsız denetime tabi şirketler

Bu Karara ekli ve aşağıda yer verdiğimiz (I) sayılı listede belirtilen şirketler herhangi bir ölçüte bağlı olmaksızın bağımsız denetime tabidir.

Bu Karar ile anılan listenin 6 ncı sırası değiştirilmiş ve aynı listeye 7, 8 ve 9 uncu sıralar eklenmiştir.

3) Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeyen ancak SPK kapsamında halka açık sayılan şirketler

Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeyen ancak SPK kapsamında halka açık sayılan ve aşağıdaki üç ölçütten en az ikisinin eşik değerlerini art arda iki hesap döneminde aşan şirketler bağımsız denetime tabidir.

• Aktif toplamı 30 milyon Türk Lirası. (Bir önceki Karar ile aynı, değişiklik yapılmamıştır.)
• Yıllık net satış hasılatı 40 milyon Türk Lirası. (Bir önceki Karar ile aynı, değişiklik yapılmamıştır.)
• Çalışan sayısı 50 kişi. (Bir önceki Karar ile aynı, değişiklik yapılmamıştır.)

4) Ekli (II) sayılı listede belirtilen şirketler

Bu Karara ekli ve aşağıda yer verdiğimiz (II) sayılı listede belirtilen şirketlerden, aşağıdaki üç ölçütten en az ikisinin eşik değerlerini art arda iki hesap döneminde aşanlar bağımsız denetime tabidir.

• Aktif toplamı 60 milyon Türk Lirası. (Bir önceki Karar ile aynı, değişiklik yapılmamıştır.)
• Yıllık net satış hasılatı 80 milyon Türk Lirası. (Bir önceki Karar ile aynı, değişiklik yapılmamıştır.)
• Çalışan sayısı 100 kişi. (Bir önceki Karar ile aynı, değişiklik yapılmamıştır.)

5) Bağımsız denetim kapsamında olmayan şirketler

Aşağıdaki şirketler bu Kararın kapsamı dışındadır:

a) Ekli (I) sayılı listenin1 ilâ 8 inci sırası kapsamında yer alanlar hariçolmak üzere, 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanuna tabi şirketler.

b) Ekli (I) sayılı listede belirtilenler ile ekli (II) sayılı listenin3 üncü sırasındabelirtilen şirketler hariç olmak üzere sermayesinin en az yüzde 50'si devlete, il özel idarelerine, kanunla kurulmuş vakıflara ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına doğrudan veya dolaylı olarak ait olan şirketler.

c) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanununun geçici 7 nci maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında tasfiyelerine karar verilen ve tasfiye süreci Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından atanan tasfiye komisyonlarınca yürütülen tasarruf finansman şirketleri.

6) Diğer hususlar

Eşik değerleri aştığı için bağımsız denetime tabi şirket, art arda iki hesap döneminde üç ölçütten en az ikisine ait eşik değerlerin altında kaldığı ya da bir hesap döneminde bu ölçütlerden en az ikisine ait eşik değerlerin yüzde 20 veya daha fazla oranda altında kaldığı takdirde müteakip hesap döneminden itibaren bağımsız denetim kapsamından çıkar.

Eşik değerlerin aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde; aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı bakımından şirketin tabi olduğu mevzuat uyarınca hazırlanmış olan son iki yıla ait finansal tablolar, çalışan sayısı bakımından ise son iki yıla ait ortalama çalışan sayısı esas alınır.

Eşik değerlerin aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde şirketler bağlı ortaklık ve iştirakleriyle birlikte dikkate alınır. Bağlı ortaklıkları ve iştirakleri bulunan şirketlerde; aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı bakımından ana ortaklık ve bağlı ortaklığa ait fınansal tablolarda yer alan kalemlerin toplamı (varsa grup içi işlemler yok edilir), çalışan sayısı bakımından ise ana ortaklık ve bağlı ortaklığın son iki yıla ait ortalama çalışan sayılarının toplamı dikkate alınır. İştirakler açısından, iştirake ait söz konusu kalemler şirketin iştirakteki hissesi oranında dikkate alınır.

7) Ekler

Bu Karara ekli (I) ve (II) sayılı listelere aşağıda yer verilmiştir.

(1) SAYILI LİSTE

1) 6362 sayılı Kanun uyarınca Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi şirketlerden;

a) Yatırım kuruluşları,

b) Kolektif yatırım kuruluşları,

c) Portföy yönetim şirketleri,

ç) İpotek finansmanı kuruluşları,

d) Varlık kiralama şirketleri,

e) Merkezi takas kuruluşları,

f) Merkezi saklama kuruluşları,

g) Veri depolama kuruluşları,

ğ) Derecelendirme kuruluşları,

h) Değerleme kuruluşları,

ı) Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören veya işlem görmeleri amacıyla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan izahname veya ihraç belgesi bulunan anonim şirketler,

i) Bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmemekle birlikte halka arz edilmeksizin pay hariç sermaye piyasası aracı ihraç eden (ihraç ettikleri sermaye piyasası araçlarının itfa edildiği hesap döneminin sonuna kadar) veya bu amaçla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan ihraç belgesi olan anonim şirketler.

2) 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun düzenleme ve denetimine tabi şirketlerden;

a) Bankalar,

b) Derecelendirme kuruluşları,

c) Finansal holding şirketleri,

ç) Finansal kiralama şirketleri,

d) Faktoring şirketleri,

e) Finansman şirketleri,

f) Varlık yönetim şirketleri,

g) Finansal holding şirketlerinde ve bankalarda 5411 sayılı Kanunda tanımlandığı şekliyle nitelikli paya sahip olan şirketler, ğ) Tasarruf finansman şirketleri.

3) 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında faaliyet göstermekte olan sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri.

4)Borsa İstanbul piyasalarında faaliyet göstermesine izin verilen; yetkili müesseseler, kıymetli madenler aracı kurumlan, kıymetli maden üretimi veya ticaretiyle iştigal eden şirketler.

5) 10/2/2005 tarihli ve 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre kurulan lisanslı depo işletmeleri ile 11/8/1982 tarihli ve 2699 sayılı Umumi Mağazalar Kanununa göre kurulan umumi mağazalar.

6) 15/2/2011 tarihli ve 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun uyarınca Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi şirketlerden;

a) Aşağıdaki hak veya lisanslardan en az ikisine sahip olan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar:

- Karasal ortamdan ulusal televizyon yayını yapma hakkı.

- Uydu televizyon yayın lisansı.

- Birden fazla ile yönelik olarak kablolu televizyon yayın lisansı.

b) İnternet ortamında isteğe bağlı yayın hakkına sahip olan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar. (1/1/2024 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, 6.4.2024 R.G. tarihli 8313 s. Cumhurbaşkanı Kararı ile değiştirilmiştir.)

7) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan lisans, sertifika veya yetki belgesi alıp bu Kurum düzenlemelerine tabi olarak faaliyet gösteren ve söz konusu düzenlemeler uyarınca bağımsız denetim yükümlülüğü bulunan şirketler. (1/1/2024 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, 6.4.2024 R.G. tarihli 8313 s. Cumhurbaşkanı Kararı ile eklenmiştir.)

8) 20/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun uyarınca Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının düzenleme ve denetimine tabi ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşları. (1/1/2024 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, 6.4.2024 R.G. tarihli 8313 s. Cumhurbaşkanı Kararı ile eklenmiştir.)

9) 8/6/1984 tarihli ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında faaliyet gösteren kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları. (1/1/2024 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, 6.4.2024 R.G. tarihli 8313 s. Cumhurbaşkanı Kararı ile eklenmiştir.)

(II) SAYILI LİSTE

(1/1/2024 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, 6.4.2024 R.G. tarihli 8313 s. Cumhurbaşkanı Kararı ile değiştirilmiştir.)

1) Çağrı merkezi şirketleri hariç olmak üzere, 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu, 5/11/2008 tarihli ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu, 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu ve 6102 sayılı Kanunun 1525 inci maddesi kapsamında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu düzenleme ve denetimine tabi olan şirketler.

2) Gayri faal olan veya faaliyetleri geçici olarak durdurulan veya iptal edilmiş olan (gerekli ana sözleşme değişiklikleri ve benzeri prosedür işlemleri henüz gerçekleştirilmemiş olanlar dâhil) iştirak ve şirketler hariç olmak üzere, TMSF'nin iştirakleri ile mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu ve 5411 sayılı Kanun kapsamında TMSF tarafından denetimi ve yönetimi devralınan şirketler.

3) Sermayesinin en az %50'si belediyelere ait olan şirketler.

Söz konusu Karara aşağıdaki bağlantı yoluyla ulaşabilirsiniz. https://www.verginet.net/

Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Kararda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Karar (Karar Sayısı: 8313)

Af kanunları ile (6111, 7326, 7440 vb) kayıtlarda olmakla beraber fiilen kasada olmayan (fiktif) tutarlar ile ortaklar cari hesabında izlenen ortaklarından olan alacaklara düzeltme imkânı verilmiştir.

Mükellefler tarafından yapılan düzeltme kayıtlarında, kayıtlardan çıkarılan bu tutarlar ile ödenen vergiler kanunen kabul edilmeyen gider olarak muhasebeleştirilme imkanı bulunmaktadır. Bu düzeltme sonucunda ise mükelleflerin bazılarında ticari zararlar oluşabilmektedir. Diğer yandan bu tutarların 689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı yerine bilançonun aktifinde herhangi geçici bir hesapta izlenmesi mümkündür.

Bu kanunlarla ilgili olarak çıkarılan ilgili tebliğlerde ise mükelleflerce kâr dağıtımı yapılması hâlinde, ticari bilanço açısından dağıtılabilir ticari kar tutarı, beyan edilen ve "689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar" hesabı altında muhasebeleştirilen tutarlar dikkate alınmaksızın tespit olunacağı açıklanmıştır. Mali idare bu kapsamda oluşan ticari zararı normal bir ticari zarar olarak değil, fiktif bir şekilde oluşan zarar olarak görmektedir.

Bilançonun aktifinde geçici bir hesapta (296) izlenen tutarların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacağı açıktır. Ancak sonuç hesaplarına yansıtılarak ticari zarar oluşturması durumunda bu zararlar gerçek bir zarar olarak kabul edilmemekte, geçmiş yıl karlarından mahsubuna da izin verilmemektedir. Geçmiş yıl bilanço kârlarından mahsup edilmesi durumunda kâr dağıtımına bağlı tevkifat matrahını azalttığı gerekçesiyle bu mahsup işlemini kâr dağıtımı sayılmakta ve mahsup edilen tutar üzerinden vergi tevkifatı yapılması istemektedir.

Peki bu durumda gerçek bir ticari zarar olarak kabul edilmeyen, geçmiş yıl karlarına mahsup edilmesine izin verilmeyen ve aktifte geçici bir hesapta izlenmesi durumunda enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayan bu fiktif ticari zararların enflasyon düzeltmesine tabi tutulması ne kadar doğrudur?

Düşüncem ise, yukarıda açıklandığım gerekçelerle bu fiktif zararların ayrıştırılarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaması yönündedir. Bu kapsamda zararları olan mükellefler bu gerekçeler ile ihtirazı kayıtla beyanname verip dava açabilirler.

Dr. Salih Bayram

Yeminli Mali Müşavir

Linkedin Paylaşımdan Alıntı Yapılmıştır.

ÖZET:

5746 sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge indirimi ve 4691 sayılı Kanun kapsamında teknokent istisnasından yararlanan mükellefler için getirilen yatırım şartı (fon ayırma) tutarlarında yapılan değişiklikle; iki milyon TL altında indirim / istisna beyan eden mükellefler için yatırım yapma / sermaye koyma (fon ayırma) şartı kaldırılmıştır. Yatırım oranı diğer bir ifadeyle ayrılması gereken fon tutarı, indirim / istisna tutarının yüzde üçüne çıkarılmış; yatırım üst sınırı da yüz milyon TL olarak belirlenmiştir. Değişiklikler 01.01.2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olup 2023 hesap dönemi beyannamelerinde beyan edilecek indirim / istisna tutarları için uygulanacaktır.

1. Ar-Ge İndirimi / Teknokent İstisnası Kapsamında Yatırım (Fon) Uygulaması:

Bilindiği üzere ‘5746 sayılı Araştırma, Geliştirme Ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’ (Ar-Ge Kanunu) ile ‘4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nda (Teknokent Kanunu) yapılan değişikliklerle; 01.01.2022 tarihinden itibaren, yararlandığı Ar-Ge ve tasarım indirimi ile teknokent istisnası tutarı 1.000.000,00 TL üzerinde olan mükellefler için, bu indirim / istisna tutarının yüzde 2’si kadar fon ayrılması ve ayrılan bu fon tutarının girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan girişimcilere sermaye olarak konulması şartı getirilmiş; fona aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000,00 TL ile sınırlı tutulmuştu.

Yani beyannamede en az 1.000.000,00 TL tutarında Ar-Ge indirimi ya da teknokent istisnasından yararlananların, bu tutarın yüzde ikisi kadar pasifte bir fon ayırması ve 20.000.000,00 TL ile sınırlı olmak üzere bu tutarda yatırımda bulunması gerekmekteydi.

2. Yatırım (Fon) Uygulaması İle İlgili Yapılan Değişiklikler:

Söz konusu Ar-Ge indirimi / teknokent istisnası uygulamalarından yararlanılabilmesi  ile ilgili olarak, 16.12.2023 tarihli ve 32401 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7953 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 01.01.2024 tarihinden itibaren uygulanmak üzere üç önemli değişiklik yapılmıştır.

Bu değişikliklerden ilkine göre fon ayırmaya ilişkin alt sınır 1.000.000,00 TL’den 2.000.000,00 TL’ye çıkarılmıştır. Yani beyanname üzerinde gösterilen indirim / istisna tutarı 2.000.000,00 TL ve üzerinde olan mükellefler için fon ayırma yükümlülüğü devam etmekte olup; beyanname üzerinde gösterilen indirim / istisna tutarı 2.000.000,00 TL altında olan mükellefler için fon ayırma ve bu bağlamda yatırım yapma yükümlülüğü kaldırılmıştır.

Yapılan diğer bir değişikliğe göre ayrılması gereken fon oranı yüzde ikiden yüzde üçe çıkarılmıştır. Değişiklik öncesinde ayrılması gereken fon tutarı, beyanname üzerinde gösterilen indirim / istisna tutarının yüzde ikisiyle sınırlıydı. Ancak yapılan değişiklikle beyanname üzerinde gösterilen indirim / istisna tutarı 2.000.000,00 TL ve üzeri olanların, bu indirim / istisna tutarının yüzde üçü kadar fon ayırması ve bu fon tutarı kadar belirtilen yatırımı yapmaları gerekmektedir. Aksi halde indirim / istisna uygulamasından yararlanılması mümkün değildir.

Yapılan önemli değişikliklerden birisi de fon ayırma üst sınırına ilişkindir. Değişiklik öncesinde fon hesabına aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000,00 TL ile sınırlıydı. Ancak yapılan değişiklikle bu üst sınır tutarı olup buna göre indirim / istisna tutarının yüzde üçü bu sınırı aşsa bile aşan kısmın fon hesabına alınması ve yatırım yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

3. Uygulama Hangi Mükellefler İçin Zorunludur?

Düzenlemelere ilişkin Kanun madde metinlerinden anlaşıldığı üzere fon uygulaması, AR-GE ve tasarım indiriminden faydalanan kurumlar vergisi mükellefleri için zorunlu tutulmuş, bu indirimlerden yararlanan gelir vergisi mükellefleri için bir zorunluluk getirilmemiştir.

Buna karşın teknoloji geliştirme bölgeleri (teknokent) istisnası ile ilgili olarak fon uygulaması, hem gelir vergisi hem de kurumlar vergisi mükellefleri için öngörülmüştür.

Buna göre AR-GE ve tasarım indiriminden faydalanan gelir vergisi mükelleflerinin, yararlandıkları indirim tutarı üzerinden yüzde üç fon ayırma zorunluluğu bulunmamaktadır.

2023 hesap dönemi kazançları ile ilgili olarak iki milyon TL ve üzeri tutarda teknokent istisnası beyan edecek gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri ile aynı tutarda Ar-Ge indiriminden yararlanacak kurumlar vergisi mükelleflerinin, fon ayırma ve yatırım yapma işlemlerinin yeni tutarlara göre yapılması gerekmektedir.

Metin Çelik

Vergi Müfettişi

https://metincelikymm.com/ar-ge-indirimi-teknokent-istisnasindan-yararlananlarin-zorunlu-yatirim-yapma-sarti-tutarlarinda-yapilan-degisiklikler/

2023 yılı kurum kazançlarının beyanı ile ilgili en çok tartışılan, dolayısıyla ihtirazî kayda konu edilmesi muhtemel konuların başında 1 ve 5 puanlık kurumlar vergisi indirim uygulaması geliyor

Bu ay verilecek 2023 kurumlar vergisi beyannamelerinde hangi konuların yargıya götürülebileceği listelemeye çalıştık.

1. Üretici ihracatçılarda beş puan kurumlar vergisi indirimi imkânı

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın hazırladığı kurumlar vergisi beyan rehberinin 57. sayfasında verilen örnekte, üretici ihracatçıların sadece bir puan kurumlar vergisi indiriminden yararlanabileceği ifade edilmektedir. Bu hususun maddi hatadan kaynaklandığını düşünüyoruz. Bizce doğrudan yargıya götürülmeden dikkate alınmalı. Mali idare düzeltmezse ve risk almak istemiyorsanız, ihtirazı kayıtlı beyanda bulunabilirsiniz. Bu konuda yargı kararları mevcuttur. Yargı Özel iletişim vergilerinin sadece mükellefleri tarafından indirim konusu yapılamayacağı, tüketici konumundaki mükellefler tarafından, işle ilgili diğer giderler gibi matrahtan indirilebileceği görüşündedir.

2. Dernek aidatları

Üyeliği zorunlu olmayan derneklere ödenen aidatlar, bu derneğin faaliyetleri kazançla ilgili ise matrahtan indirilebileceği yönünde yargı kararları mevcuttur.

3. %05 götürü gider uygulaması

Yargının müstakar hale gelen kararlarına göre götürür gider beyanname üzerinde doğrudan uygulanabilecektir. 1.01.2024 tarihinden itibaren yapılacak ihracatlarla ilgili olarak götürü gider uygulaması kaldırılmıştır. Ancak, 2023 için halen bu imkân mevcuttur. Fiilen kayıtlarınız da belgesiz gider şeklinde bir harcama görülmese bile ihracat tutarlarının %05’i kadar bir tutarı 2023 beyanında indirim olarak dikkate alabilirsiniz. Mali idare farklı görüşte olduğundan konunun yine yargıya taşınması gerekecek.

4. Finansman gider kısıtlaması

Konuya ilişkin Danıştay kararı yayınlanana kadar bu konu bizce henüz netliğe kavuşmamıştır. Özellikle 4.02.2021 öncesi alınan borçlarla ilgili finansman giderleri, muhasebe açısından yabancı kaynak olmakla birlikte herhangi bir finansman gideri yaratmayan hesapların kısıtlanacak tutarın belirlenmesinde dikkate alınıyor olması halen yargıya taşınabilir.

5. Nakit sermaye indirimi

Sermaye avansının yılsonuna kadar sermayeye ilave edilememiş olması halinde artırılan sermayenin nakit sermaye indirimi hesabında dikkate alınmayacak olması konusu başta olmak üzere birçok husus yargıya taşınabilecektir.

6. Kur korumalı mevduat

Bildiğiniz üzere bu konuda Kurumlar Vergisi Tebliğinin 40.3.1.1. Bölümü yargı kararıyla iptal edildi. Yargı değerleme yöntemi olarak FİFO’nun zorlanmasının ve verilen örneklerdeki hesaplama tarzının yasal dayanağı olmadığına hükmetti.

7. İştiraklerin tasfiyesinden doğan zararlar kazançtan indirilebilir

Bu konuda son zamanlarda verilen bazı kararlarda Mali İdarenin aksine iştirak tasfiye zararlarının kazançtan indirilebileceği kabul edilmiştir.

8. Konusu suç olmayan kusura dayanan tazminatlar kazançtan indirilebilir

Mali idarenin yaklaşımının aksine, bazı yargı kararlarında şayet tazminat ceza hukuku anlamında suçla ilgili değil ise matrahtan indirilebileceği kabul edilmiştir.

9. Örtülü sermaye isabet eden faiz gelirinin istisna kazanç olarak dikkate alınması

Son zamanlarda verilen yargı kararlarına göre, borç veren şirket karşı tarafta gider olarak dikkate alınmayan faiz tutarını ödeyen tarafın kârda (vergi öder pozisyonunda) olup olmadığına(vergi ödeyip ödemediğine) bakılmaksızın kâr payı gibi vergilemeksizin dikkate alabilecektir.

10. Stopaja tabi yatırım indiriminiz varsa

Halen bir kısım mükellefler 19.8 stopaja tabi tutarak yatırım indiriminden yararlanmaya devam ediyor olabilir. Bu mükelleflere tavsiyem, şayet yabancı ortakları var ve ilgili anlaşmada daha düşük bir kar dağıtımı stopajı belirlenmişse, kar dağıtımını beklemeksizin stopaj beyannamelerini ihtirazı kayıtla verip konuyu yargıya götürsünler.

Bu listeyi oluştururken, bir kısım konularda kıymetli meslektaşım M. Nadir Gülhan'ın Vergi Dünyası dergisinde yayınladığı yargı seçkilerinden istifade ettiğimi belirtir, kendisine bu değerli çalışmaları için teşekkürü borç bilirim.

Zeki GÜNDÜZ

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

https://www.dunya.com/kose-yazisi/2023-kurumlar-vergisi-beyannamesinde-yargiya-tasinabilecek-konular/722974

Evet, tam da tahmin ettiğiniz gibi, konu yüzde 5 uyumlu mükellef indirimi ile ilgili!

Yüzde 5 uyumlu mükellef indirimi, çağdaş vergiciliğinin en güzel uygulamalarından birisi.

Aranılan şartları taşıyan mükellefler, yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin yüzde 5’ini, ödemeleri gereken gelir ve kurumlar vergilerinden düşerek, kalanını ödüyorlar (GVK. Mük. Mad. 121; 301, 312, 317 ve 324 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğleri).

6 milyon 900 bin TL’ye kadar indirim hakkınız var!

Maalesef uygulamada yüzde 5 uyumlu mükellef indiriminin küçümsendiğini, hatta “yüzde 5 indirim oranı çok düşük, yararlanmasak ne olacak” şeklinde serzenişlerde bulunuluyor.

Oranın düşük olduğu konusunda hem fikir olmakla beraber, mevcut yüzde 5 indirimin küçümsenmesini doğru bulmuyoruz. Örneğin, içinde bulunduğumuz Nisan ayında verilecek olan (herhangi bir uzatma olmadığı takdirde) 2023 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesi nedeniyle 6 milyon 900 bin TL’ye kadar vergi indiriminden yararlanılması mümkün bulunuyor (324 Seri No.lu GV Genel Tebliği).

6 milyon 900 bin TL’lik indirim de, küçümsenecek bir tutar değil!

Yeni değil, 2018’den bu yana uygulanıyor!

Yüzde 5 uyumlu mükellef indirimi 2018 yılından bu yana yürürlükte. Ancak, bugüne kadar söz konusu düzenlemede 7162, 7194, 7338 sayılı Kanunlar ve 700 sayılı KHK ile çok sayıda değişiklik yapıldı. İşin ilginç yanı, bu değişikliklerin tamamının, yüzde 5 uyumlu mükellef hakkını kazanabilmek için aranılan şartların mükellefler lehine iyileştirilmesine yönelik olması! Bize göre, iyileştirme veya yumuşatma değil, ilgili düzenlemenin yeniden kaleme alınması daha doğru olacak gibi!

Yararlandırma değil yararlandırmama üzerine kurgulanmış!

Gerçekten de yüzde 5 vergi indirimi düzenlemesi sanki “yararlandırma” değil de, “yararlandırmama” üzerine kurgulanmış gibi. Belirlenen tüm şartlar, iyileştirilmesine rağmen hala olumsuzluk üzerine kurulu, bu son derece yanlış bir yaklaşım! Öncelikle bu anlayıştan kurtulmak lazım. Doğan her insan suçlu olarak doğmuyor, suç işlerse suçlu olarak kabul ediliyor, yaptırımlar uygulanıyor. Aynı şey vergi mükellefiyeti için de geçerli. Bize göre, mükellefler bu statüyü kazanmaya değil de, kaybetmemeye yönlendirilmeli! Ülke olarak vergiye uyumlu, vergisel ödevlerini yerine getiren mükellef sayısının artırılmasına ve yasal süresinde ödenen her kuruş vergiye ihtiyacımız var!

2023 yılında kaç mükellef bu indirimden yararlandı?

31 Aralık 2022 tarihi itibariyle uyumlu mükellef indirimi statüsü kapsamına giren gelir ve kurumlar vergisi mükellefi sayısı, tam olarak 3 milyon 434 bin.

Peki, bu 3 milyon 434 bin mükelleften kaç tanesi uyumlu mükellef indiriminden yararlandı?

Şimdi sıkı durun, 2022 yılına ilişkin olmak üzere 2023 yılında verilen gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri nedeniyle 29.425 gelir vergisi mükellefi ve 35.153 kurumlar vergisi mükellefi olmak üzere toplam 64.578 mükellef yüzde 5 vergi indiriminden yararlandı. İndirimden yararlananların sayısı, kapsama giren mükellef sayısının yüzde 2,15’i! Bu oran ve uyumlu mükellef sayısı çok düşük. Bu sayı ve oranın acilen ve kademeli bir şekilde artırılması şart.

29.425 gelir vergisi mükellefi 141 milyon 300 bin TL, 35.153 kurumlar vergisi mükellefi ise 1 milyar 610 milyon TL olmak üzere toplamda 1 milyar 751 milyon 300 bin TL indirimden yararlandı.

Peki, neden az sayıda mükellef yararlanıyor?

Bunun 2 nedeni var.

Birincisi, yüzde 5 indirim için aranılan şartların, sahaya ve hayatın olağan akışına uygun belirlenmemesi.

İkincisi ise, mükelleflerin bu indirimden yararlanmaktan çekinmeleri.

Yüzde 5 indirimden yararlanmak mayınlı tarlada yürümek gibi bir şey. Uyumlu mükellef statüsü için belirlenen şartların ihlal edilmemesi veya vergisel bir kazaya uğranılmaması hemen hemen imkânsız. Bu da, yüzde 5 indirimden yararlanan mükellef sayısını azaltıyor.

Yüzde 5 indirimden kimler yararlanabiliyor? 

Yüzde 5 vergi indiriminden,

- Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar,

- Kurumlar vergisi mükellefleri (finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri, emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç)

yararlanabiliyor.

İndirim hangi vergiler için geçerli?

Yüzde 5 vergi indirimi, sadece yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerine göre HESAPLANAN GELİR ve KURUMLAR VERGİSİ için geçerli. Bunlar dışında kalan KDV, ÖTV, damga vergisi, stopaj gelir/kurumlar vergisi, MTV, veraset ve intikal vergisi, emlak vergisi, değerli konut vergisi vb. için yüzde 5 vergi indirimi uygulanmıyor.

Hangi şartlar aranıyor? 

Kurumlar vergisi mükelleflerinin yüzde 5 vergi indiriminden yararlanabilmeleri için,

1) 2021, 2022 ve 2023 hesap dönemlerine ait vergi beyannamelerinin kanuni süresi içerisinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de kanuni süresi içerisinde ödenmiş olması,

2) Yukarıda belirtilen süre içerisinde kesinleşmiş olması koşuluyla vergi beyannamelerindeki vergi türleri itibarıyla ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması,

3) Vergi indiriminin hesaplanacağı 2023 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarih itibarıyla vergi aslı (vergi cezaları ve fer’i alacaklar dâhil) bin Türk Lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması,

4) 2019, 2020, 2021, 2022 ve 2023 yıllarında Vergi Usul Kanununun 359. maddesinde sayılan kaçakçılık suçu fiillerinin işlenmemiş olması

gerekiyor.

Yüzde 5 indirimde hangi beyannameler esas alınıyor?

Yüzde 5 vergi indiriminden yararlanılabilmesi için sadece gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin değil, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri, vergi dairelerine verilmesi gereken KDV ve ÖTV beyannamelerinin yasal süresinde verilmesi ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de, vergi indiriminin hesaplanacağı gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihte ödenmiş olması gerekiyor. Burada damga vergisi ile ilgili özel bir durum var: Damga vergisi beyannamesi üzerine tahakkuk eden ve ödenmeyen damga vergileri, yüzde 5 indirim uygulamasını etkilemiyor. Ancak, gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri, vergi dairelerine verilmesi gereken KDV ve ÖTV beyannamelerine ilişkin olarak tahakkuk eden damga vergilerinin ödenmemesi, yüzde 5 indirimden yararlanmayı olumsuz etkiliyor.

İndirim tutarında bir üst sınır var mı? 

Evet, yararlanılacak vergi indirimi sınırsız değil, tabi ki bir üst sınırı var! Hesaplanan indirim tutarı, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere 6 milyon 900 bin TL’den fazla olamıyor (324 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği).

Vergi indirimi nasıl uygulanıyor?

Vergi indirimi, kapsama giren ve gerekli şartları taşıyan mükelleflerin yıllık kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin yüzde 5'inin, vergi dairesine ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilmesi (düşülmesi) şeklinde uygulanıyor. Şartları taşıyan mükellefler, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinin yüzde 5'ini, vergi indirim tutarı olarak hesaplıyorlar. Vergi indirimi tutarı, her hal ve takdirde 6 milyon 900 bin TL’den fazla olamıyor.

Hesaplanan indirim tutarı, öncelikle bu beyannameler üzerinden ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden düşülüyor, yani mükellefler vergi indirim tutarı kadar daha az vergi ödüyorlar. Vergi indirimi tutarının ödenmesi gereken vergiden fazla olması halinde ise kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebiliyor. Ancak, bu süre içerisinde mahsup edilemeyen tutarlar mükelleflere iade edilmiyor. Yani, iade hakkı ortadan kalkıyor.

İndirilemeyen tutarın mahsup imkanı var mı?

Hesaplanan yüzde 5 indirim tutarının ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda kalan tutar, yılık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilir.

Bu hak düşürücü bir süre olup, bu süre içerisinde mahsup edilemeyen tutarlar iade edilmiyor.

Düzeltme veya pişmanlıkla beyan yüzde 5 indirimi etkiler mi?

Kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler yüzde 5 indirimden yararlanmaya engel değil. Ancak, yüzde 5 indirimden yararlanılabilmesi için, düzeltme veya pişmanlıkla verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin, indirimin hesaplanacağı yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarih itibariyle ödenmiş olması gerekiyor.

Şartları taşımadığı tespit edilenlere ne işlem yapılıyor?

Vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının sonradan tespiti halinde, ilgili vergilendirme döneminde yüzde 5 indirim uygulaması nedeniyle ödenmeyen vergiler mükelleflerden vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın geri isteniliyor.

Yüzde 5 indirim nasıl muhasebeleştiriliyor?

Maliye’nin yüzde 5 indirimin nasıl muhasebeleştirileceği konusunda Tebliğ ya da Sirküler düzeyinde bir düzenlemesi bulunmuyor. Bu da, yüzde 5 indirimin nasıl muhasebeleştirileceği konusunda kafa karışıklıklarına neden oluyor. Yüzde 5 indirim uygulamada iki şekilde muhasebeleştiriliyor.

Birinci yöntem: 570 Geçmiş Yıllar Karları hesabına ilave edilmesi!

Yüzde 5 oranındaki indirim tutarının gelir tablosu ile ilişkilendirilmeden bilanço hesapları ile kayıtlara alınması, yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinin verilmesiyle beraber, 136 Diğer Çeşitli Alacaklar hesabına borç yazılarak, karşılığında 570 Geçmiş Yıllar Karları Hesabına ilave edilmesi gerekiyor. Bu görüşe göre, indirim tutarı vergi karşılıklarını ilgilendirdiğinden, yani geçmiş yıl karları ile ilgili olduğundan, 570 Geçmiş Yıllar Karları Hesabına ilave edilmesinden başka seçenek bulunmuyor.

İkinci yöntem: Gelir yazılması (602 no.lu hesap)!

Bu görüşe göre, yüzde 5 indirim tutarı, mükellefler açısından kurumlar vergisine tabi olmayan bir gelir niteliğinde bulunuyor. Bu nedenle, yüzde 5 indirim tutarının 136 Diğer Çeşitli Alacaklar hesabına borç yazılarak, 602 Diğer Gelir Hesabına alacak yazılmak suretiyle muhasebeleştirilmesi, daha sonra ise gelir olarak kayıtlara alınan bu tutarın, indirimin hesaplandığı ilgili yıl kurumlar vergisi beyannamesinde “Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler” bölümünde indirim olarak beyan edilmesi gerekiyor.

Maliye her iki yönteme de onay veriyor!

Maliye’nin bu konuda Tebliğ ya da Sirküler düzeyinde bir düzenlemesi bulunmuyor, sadece özelge düzeyinde verdiği idari görüşler var.

Maliye, konu ile ilgili olarak bir Vergi Dairesi Başkanlığı’na gönderdiği yazıda;

“2017 hesap dönemine ilişkin olarak 2018 hesap döneminde verilen kurumlar vergisi beyannamesinde hesaplanan yüzde 5 indirim tutarının mükellef kurum tarafından 2018 hesap dönemi kazancının tespitinde gelir kalemi olarak dikkate alınmış olması halinde, bu tutarın 2018 hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde “diğer indirim ve istisnalar” bölümünde gösterilmesinin mümkün olduğunu, bunda bir sakınca bulunmadığını”

açıklamış bulunuyor (GİB’in 14.11.2019 tarihli ve 27238360-125.32-E.157432 sayılı yazısı).

Durumunuzu interaktif vergi dairesinden öğrenebilirsiniz!

Vergiye uyumlu olup olmadığınızı ve yüzde 5 vergi indiriminden yararlanma durumunuzu İnteraktif Vergi Dairesine girerek kolaylıkla öğrenebiliyorsunuz. Bunun için vergi dairesine gitmenize veya sormanıza gerek yok! 

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/beyanname-verirken-yuzde-5-indiriminizi-unutmayin/738192

VERGİ İNCELEMELERİNDE ELEŞTRİLEN HUSUSLAR İHTİLAFLI KONULARDA İDARENİN GÖRÜŞLERİ

• Farklı kaynaklardan elde edilen analize uygun çeşitli ve büyük verilerin üzerinde risk senaryoları oluşturularak mükelleflerin uyum düzeylerinin tespit eder.

• Sektörel ve genel bazda mükellef profilleri üzerinden skorlama yapılarak anomalileri tespit eder.

• VDK-RAS üzerinden, mükelleflere ait her türlü yasal veri kullanılarak yapılan analiz ve mukayeseler neticesinde riskli görülen sektörler ve mükellefler vergi incelemesine gönderilir.

• Mükelleflerinin beyanlarına dayalı olarak olası hata, hile vb. aykırılıkların riskini ölçen, e-defter ve e-faturaları okuyabilen elektronik denetim yazılımıdır.

• (VEDAS) ile işletmenin tüm mali durumu, vergi mevzuatına uyum seviyesi, teknik açıdan e-belge ve kayıtlarının geçerliliği yönünde denetleme yapabilmektedir.

• GİB ve bünyesindeki Vergi Dairesi Başkanlıkları da kendi görev tanımlarına göre bu tür veri tabanları ve risk analiz sistemleri kullanmaktadır. (KDVİRA) (RİTAPKDV) (MAR) (ÖTVİRA)

TAMAMI İÇİN TIKLAYINIZ