Puantaj: Fransızca pointage kelimesinden gelen T.D.K’ya göre ise bir şeyin denetlendiğini veya görüldüğünü belirtmek için işaretleme, işaret koyma anlamının karşılığı olarak tanımlanmaktadır. Çalışma hayatı içinde  ise puantaj; işverenin sahip olduğu iş yerinde çalıştırılan personelin giriş ve çıkışlarını kontrol etmek için kullanılan bir yöntem olmakla birlikte   bu sayede personelin iş yerindeki çalışmaları daha kolay  bir şekilde tespit edilmesidir.

Puantaj kelimesinin anlamını ve çalışma hayatındaki yerini tespit ettiğimize göre gelelim yasal mevzuattaki yerine puantaj kelimesi www.mevzuat.gov.tr adresinde 30 adet yönetmelik içeriğinde geçmekte olup bunlar içinde en tanımlayıcı ve açıklayıcı olarak sırasıyla; Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği, Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim Ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliği, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Taşıt, Nakil, Yol Ve İş Makineleri Kira Yönetmeliğinde, Ceza İnfaz Kurumları İle Tutukevleri İşyurtları Kurumu Ve İşyurtlarının İdare Ve İhale Yönetmeliğinde yer almaktadır.

Puantaj kelimesinin bu kadar üzerinde durulmasının asıl sebebine gelinince ise 5510 sayılı  Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 3. madde son fıkrası, 86 madde 4. fıkra ve 5. fıkrasında gecen eksik gün belgelerinin kurumca çıkartılacak yönetmelikle belirleneceği hususudur.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği, Sigortalılığın Sona Ermesi Ve Bildirim Yükümlülüğü 14. madde 4 fıkrasının ç bendinde; (Ek cümleler:RG-5/12/2017-30261) Ayrıca Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar için aylık prim ve hizmet belgesi verilmemesi veya tutukluluk ve gözaltı hali, yol izni ve diğer ücretsiz izinler, devamsızlık, puantaj, kısmi istihdam, yarım çalışma, (Değişik ibare:RG18/8/2021-31572) fesih tarihinde çalışmama ve diğer nedenlerle aylık prim ve hizmet belgesinde gün ve kazanç bildiriminde bulunulmaması halinde en son primin ilişkin olduğu tarih itibariyle sigortalılığı durdurulur. Ancak ilgili kanununda belirtilen ücretsiz izin halinde ise iznin sona erdiği tarih itibarıyla sigortalılığı durdurulur.

102. madde 13. fıkra e bendinde; “Sigortalının imzasını taşıyan puantaj kayıtları,” eksik çalışmaya ilişkin belgelerdendir. Eksik gün bildirim nedenlerinin aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde belirtilmesi yeterlidir. Eksik çalışmaya ilişkin belgeler ilgili ayda düzenlenir ancak Kuruma verilmez. Söz konusu belgeler Kanunun 86 ncı maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen süreyle işverence saklanır. Eksik çalışmaya ilişkin bilgi ve belgelerin Kurumca istenilmesi halinde, onbeş günlük süre içinde ibraz edilmesi zorunludur. İlgili bilgi ve belgelerin Kurumca yapılan tebligata rağmen onbeş gün içinde ibraz edilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin yukarıda belirtilen usul ve esaslara uygun düzenlenmemiş olması halinde Kurumca geçersiz sayılarak, Kanunun 86 ncı maddesinin beşinci fıkrasına göre işlem yapılır.” Denilmektedir.

2019/17 sayılı Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim Ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliği 15. madde 3. fıkrasında; “(Değişik ibare:RG-10/11/2017-30236) Sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde ve prim ödeme gün sayısı ay içerisinde yirmi gün ve daha az olan “06- Kısmi istihdam”, “7- Puantaj” veya “17- Ev hizmetlerinde 30 günden eksik çalışma” eksik gün seçeneği ile bildirilen ve ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olanlar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlanması zorunludur. Bu durumda olan sigortalıların eksik günlerine ilişkin genel sağlık sigortası primleri, Kanunun 51 inci maddesine istinaden isteğe bağlı sigorta kapsamında 30 güne tamamlanmamış ise 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi veya (g) bendi kapsamında ödenir.” denilmektedir.

Genel Sağlık Sigortası Tescil ve Prim İşlemleri konulu 2019/17 sayılı genelgenin 3.4.5. Kısmi Süreli Çalışan Kişilerin Kanunun 60/1/c-1 Alt Bendi Veya 60/1/g Bendi Kapsamındaki Genel Sağlık Sigortalılıkları Kanunun 88 inci maddesinin dördüncü fıkrasında düzenlenen “4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olmakla birlikte, 4857 sayılı Kanunun 13 ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile bu Kanuna göre ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalıların eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlanmasının zorunlu olduğu, bu durumda olan sigortalıların eksik günlerine ilişkin genel sağlık sigortası primlerini, Kanunun (60/1/c-1) bendi veya (60/1/g) bendi kapsamında ödeyeceğine” ilişkin hüküm 6745 sayılı Kanun ile “3 üncü maddenin üçüncü fıkrası kapsamına girenler hariç olmak üzere; 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olmakla birlikte, 4857 sayılı Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre kısmî süreli veya çağrı üzerine çalışanlar, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp çalıştığı saat karşılığında ücret alanlar (puantaj usulü çalışanlar) ile bu Kanunun ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrasına tabi olanlardan ay içerisinde sekiz (25/3/2020 tarihli ve 7226 sayılı Kanunun 45 inci maddesi) gün ve daha az çalışanlar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin otuz güne tamamlanması zorunludur.” şeklinde değiştirilmiştir.

Ayrıca, 6745 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine eklenen üçüncü fıkra ile “4857 sayılı Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre kısmî süreli veya çağrı üzerine çalışanlar, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanlar ve bu Kanunun ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrasına tabi olarak çalışanlardan ay içerisinde otuz günden eksik prim ödeme gün sayısı bulunanlar, sigortalı çalışmama şartı hariç birinci fıkranın (10) numaralı bendinde yer verilen diğer şartları haiz olmaları kaydıyla otuz günden eksik günleri için genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılır.” hükmü düzenlenmiştir.

Kanunun geçici 12 nci maddesinde öngörülen geçiş süresinin sona erdiği 1/1/2012 tarihinden itibaren 4857 sayılı Kanunun 13 ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışanların, Kanunun 88 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereği eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlamaları zorunluydu.

6745 sayılı Kanun ile yapılan düzenleme ile 1/10/2016 tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanunun 3 üncü maddenin üçüncü fıkrası kapsamına girenler hariç olmak üzere 4/1/a bendi kapsamında sigortalı olmakla birlikte;

– 4857 sayılı Kanunun 13 ve 14 üncü maddelerine göre kısmî süreli veya çağrı üzerine çalışanlardan, – Ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp çalıştığı saat karşılığında ücret alanlardan (puantaj usulü çalışanlar), Ek 9 uncu maddenin birinci fıkrasına tabi olanlardan (ev hizmetlerinde işverene bağlı olarak 10 gün ve üzerinde çalışanlar), ay içerisinde yirmi gün ve daha az çalışanların da eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin otuz güne tamamlanması zorunlu hale getirilmiştir. Kanunun 4/1/a bendi kapsamında olup ay içinde 30 günden az çalışması olanların genel sağlık sigortası kapsamına alınmasında 1/1/2012 ile 30/9/2016 tarihleri arasında Kanunun 88 inci maddesinin dördüncü fıkrasının 6745 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki hükmü, 1/10/2016 tarihinden itibaren ise 6745 sayılı Kanunla değiştirilen hükmü gereğince işlem yapılacaktır.

3.4.5.2. 1/10/2016 Tarihinden İtibaren Eksik Günlerine Ait Genel Sağlık Sigortası Primlerini Tamamlama Zorunluluğu Olanlar

6745 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 1/10/2016 tarihinden itibaren “06- Kısmi istihdam” veya “17- Ev hizmetlerinde 30 günden eksik çalışma” kodu kapsamında çalışması olan sigortalıların yanı sıra “7- Puantaj” seçeneği ile bildirilen sigortalıların da eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini gelir testi sonucuna göre Kanunun 60/1/c-1 alt bendi veya 60/1/g bendi kapsamında 30 güne tamamlamaları gerekmektedir.

Örnek 1: Kanunun 4/1/a bendi kapsamında 15 gün çalıştırılan A kişisi için 2016 Haziran ve Temmuz ayında “06- Kısmi istihdam” eksik gün nedeni ile Ağustos ayından itibaren ise “7- Puantaj” eksik gün nedeni ile bildirimi yapılmıştır. A kişisinin kalan 15 güne ilişkin genel sağlık sigortası primini Haziran ve Temmuz aylarında tamamlaması zorunlu olup, Ağustos ayından 1/10/2016 tarihine kadar ise tamamlaması zorunlu değildir. 6745 sayılı Kanunla getirilen düzenleme gereğince, 1/10/2016 tarihinden itibaren Kanunun 4/1/a bendi kapsamında sigortalı olup,

– 06- Kısmi istihdam,  07- Puantaj, 17- Ev hizmetlerinde 30 günden eksik çalışma eksik gün kodu ile bildirilen ,

– Kanunun ek 9 uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olan (1/4/2015 tarihinden itibaren), kişilerden prim ödeme gün sayısı ay içerisinde yirmi gün ve daha az olanların eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin toplam otuz güne tamamlanması zorunlu olup, bu kısımda belirtilen kısmi süreli çalışanlardan yirmi günden fazla (20 gün dâhil değil) sigortalı çalışanların eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlama zorunluluğu bulunmamaktadır.

Diğer taraftan 6745 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına eklenen “4857 sayılı Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre kısmî süreli veya çağrı üzerine çalışanlar, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanlar ve bu Kanunun ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrasına tabi olarak çalışanlardan ay içerisinde otuz günden eksik prim ödeme gün sayısı bulunanlar, sigortalı çalışmama şartı hariç birinci fıkranın (10) numaralı bendinde yer verilen diğer şartları haiz olmaları kaydıyla otuz günden eksik günleri için genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılır.” hükmü gereği, 1/10/2016 tarihi itibariyle sigortalı çalışmama şartı hariç Kanunun 3/1/10 bendinde yer alan şartları taşıyan “06- Kısmi istihdam”, “7- Puantaj” veya “17- Ev hizmetlerinde 30 günden eksik çalışma” eksik gün seçeneği ile bildirilen ve ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olan kişilerin eksik günlerinde sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsü devam edecektir. Buna göre 1/10/2016 tarihi itibariyle yukarıda belirtilen kapsamlarda bildirilen ve aynı zamanda sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde bulunmayan ve prim ödeme gün sayısı ay içerisinde yirmi gün ve daha az olanlar, eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini gelir testi sonucuna göre Kanunun 60/1/c-1 alt bendi veya 60/1/g bendi kapsamında 30 güne tamamlayacaklardır.

Kanunun 88 inci maddesinin dördüncü fıkrasında 6745 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik 1/10/2016 tarihinde yürürlüğe girdiğinden 2016 yılı Ekim ayı ve sonrasında aylık prim ve hizmet belgesinin (APHB) verilmesinde; aylık prim ve hizmet belge türü “1”, “4”, “5”, “6”, “29”, “30”, “32”, “33”, “35” ve “36” olup 20 gün ve daha az çalışanlardan eksik gün nedeni “06- Kısmi istihdam”, “07- Puantaj”, “17- Ev hizmetlerinde 30 günden eksik çalışma” ve ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olanlardan bakmakla yükümlü olunan kişi sayılmayanlardan ay içinde zorunlu sigortalılıktan kalan süreleri için genel sağlık sigortası tescili resen Kurumca yapılacaktır.” Denilmektedir.

Nitekim 18/06/2020 tarih 2020/20 sayılı  İşveren İşlemleri Genelgesinde konuya tam bir açıklık getirilmiş olup genelgenin;

1.2.3.1- Eksik gün nedenleri;

Ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların eksik çalışma nedenleri aylık prim ve hizmet belgesine/muhtasar ve prim hizmet beyannamesine kaydedilecektir. Sigortalının eksik çalışma nedenleri Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 9 No.lu ekinde yer alan aylık prim ve hizmet belgesinin arka sayfasında açıklanmış olup, e-Bildirge sistemi üzerinden aylık prim ve hizmet belgesinin/e-beyanname sistemi üzerinden muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin gönderilmesi esnasında sistemde bulunan ve sigortalının durumuna uygun eksik gün nedeni seçilecek ayrıca ay içindeki eksik gün sayısı da girilecek olup eksik gün nedenlerinde aşağıda belirtilen kodlar esas alınacaktır.

Eksik Gün Kodları

06- Kısmi istihdam, 07- Puantaj kayıtları, 17- Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma

Söz konusu eksik gün nedenlerine ilişkin sigortalıların eksik çalıştıklarını ispatlayan belgeler ise Kurumca istenilmesi halinde ibraz edilecektir.

Örnek 1: Ankara Rüzgarlı Sosyal Güvenlik Merkezinde işyeri dosyası bulunan ve 7 sigortalısı bulunan işyerinde çalışan 2 sigortalı 2018 Nisan ayında 6 gün ücretsiz izin kullanmış diğer 5 sigortalının prim ödeme gün sayıları ise 30 gündür. Söz konusu işyerine ilişkin olarak Kuruma gönderilecek 2018/Nisan ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin düzenlenmesi sırasında ücretsiz izin kullanan 2 sigortalı için 21- Diğer ücretsiz izin kodu seçilecek ve yine bu 2 sigortalının eksik gün sayısı 6 olarak sisteme girilecektir. Kullanmış diğer 5 sigortalının prim ödeme gün sayıları ise 30 gündür. Söz konusu işyerine ilişkin olarak Kuruma gönderilecek 2018/ Nisan ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesini düzenlenmesi sırasında ücretsiz izin kullanan 2 sigortalı için 21- Diğer ücretsiz izin kodu seçilecek ve yine bu 2 sigortalının eksik gün sayısı 6 olarak sisteme girilecektir. İlgili işyerine ait 2018 Nisan ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesi 23/5/2018 tarihine kadar elektronik ortamda gönderilecek olup, eksik güne ilişkin belgeler ise işveren tarafından saklanacak ve Kurum tarafından istenilmesi halinde ibraz edilecektir.

1.2.3.2- Eksik gün bildiriminde esas alınacak belgeler;

Yönetmeliğin 102 nci maddesinin on üçüncü fıkrasında düzenlenmiştir. Eksik gün bildirimi yapılan sigortalının durumuna uygun olan belge veya belgeler ibraz edilmesinin talep edilmesi halinde Kurum’a elden verilecek veya taahhütlü, iadeli taahhütlü, acele posta servisi, PTT Alo Post veya PTT Kargo ile gönderilecektir.

Ay içinde otuz günden az çalışan veya eksik ücret ödenen sigortalılara ilişkin;

“d) Kısmi süreli çalışmalara ait sigortalı ve işverenin imzasını taşıyan yazılı iş sözleşmesi,

e) Sigortalının imzasını taşıyan puantaj kayıtları,” eksik çalışmaya ilişkin belgelerdendir.

Yönetmeliğinin 102 nci maddesinin on üçüncü fıkrasında Ay içinde otuz günden az çalışan veya eksik ücret ödenen sigortalılara ilişkin (a), (c), (ç), (f), (h), (ı), (i) ve (j) bentlerinde belirtilen belgeler her zaman düzenlenebilir nitelikte olmayan belgeler olup diğer belgeler ise her zaman düzenlenebilir nitelikte olan belge olarak işlem görecektir. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102 nci maddesinin on üçüncü fıkrasında sayılan belgelerin eksik çalışmaya ilişkin belgelerden olduğu belirtilmiş olup sayılan belgeler dışında kalan durumların dışındaki otuz günden az çalışılan sürelere ait eksik gün belgeleri belirlemeye Kurum Yönetim Kurulu yetkili olacaktır.

1.2.3.5-Eksik gün bildiriminde kısmi zamanlı çalışma

İşyerlerinde kısmi zamanlı (part-time) olarak çalışan sigortalılar için düzenlenmiş olan yazılı sözleşmenin noterden tasdikli olması zorunlu değildir. Kısmi süreli çalışmalara ait iş sözleşmesi noterden onaysız ve yasal süresi dışında verilmiş ise, verildiği ay ve sonrası için hüküm ifade edecektir. 6098 sayılı Borçlar Kanunu‘nun “Sözleşmelerin Şekli” başlıklı bölümünde yer alan 12 nci maddesinde, sözleşmelerin geçerliliğinin, kanunda aksi öngörülmedikçe, hiçbir sekle bağlı olmadığı, Kanunda sözleşmeler için öngörülen seklin, kural olarak geçerlilik sekli olduğu ve öngörülen sekle uyulmaksızın kurulan sözleşmelerin hüküm doğurmayacağı belirtilmiştir.

Söz konusu Kanunun yazılı şeklin unsurlarını düzenleyen 14 üncü maddesinde ise; yazılı şekilde yapılması öngörülen sözleşmelerde borç altına girenlerin imzalarının bulunmasının zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla ibraz edilen kısmi süreli iş sözleşmelerinde hem sigortalının hem işveren veya alt işveren veya işveren vekilinin imzalarının aranılması gerekmektedir. Sadece bir tarafın imzası bulunan sözleşmeler kabul edilmeyecektir.

5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinde, işveren ve sigortalı arasında kısmî süreli hizmet akdinin yazılı olarak yapılmış olması kaydıyla, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışan ve çalıştığı saat karşılığında ücret alan sigortalıların ay içindeki prim ödeme gün sayılarının, ay içindeki toplam çalışma saati süresinin 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresine göre hesaplanan günlük çalışma saatine bölünmesi suretiyle bulunacağı öngörülmüştür.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102 nci maddesinin on üçüncü fıkrasında “Kısmi süreli çalışmalara ait yazılı iş sözleşmesi ” ibaresi kullanılarak eksik günü kanıtlayan kısmi çalışma ya ilişkin belgenin yazılı olması gerektiği hüküm altına alınmıştır. Süresi bir yılı aşsın veya aşmasın sigortalıların eksik gün bildirimlerine kanıt oluşturan ve ünitelere ibraz edilen kısmi süreli iş sözleşmelerinin yazılı olarak düzenlenmiş olması gerekmekte olup yazılı olarak ibraz edilen sözleşmelere itibar edilecektir. Ünitelere ibraz yazılı kısmi süreli iş özleşmelerinde 6098 sayılı Kanunun yazılı sözleşmeler için öngördügü imza şartına uyulup uyulmadığı, sözleşmenin süresi, çalışma  saatlerinin kısmi süreli is sözleşmesi ne uygunluğu öncelikli olarak kontrol edilecek olup sayılan hususlardan en az birisinin sözleşmede bulunmaması veya eksik olması halinde, ibraz edilen sözleşme geçerli sayılmayacaktır.

4857 sayılı İş Kanununun 13 üncü maddesinde;

“İşçinin normal haftalık çalışma  süresinin, tam süreli is sözleşmesiyle çalışan emsal isçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmî süreli is sözleşmesidir.”

İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliğinin; “Kısmi Süreli Çalışma” başlıklı 6 ncı maddesinde, “İş yerinde tam süreli is sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışmanın kısmi süreli çalışma  olduğu” Açıklanmaktadır.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 101 inci maddesinin, üçüncü fıkrasında; iş sözleşmesi saat ücreti karşılığı yapılmış ise kısmi süreli çalışan sigortalıların ay içinde çalıştığı toplam sürenin, 4857 sayılı İş Kanununa göre günlük olağan çalışma  süresi olan 7,5 saate bölünmesiyle, sigortalı için bildirilmesi gereken prim ödeme gün sayısının hesaplanacağı, bu şekilde yapılacak hesaplamalarda 7,5 saatin altındaki çalışmaların 1 güne tamamlanacağı, öngörülmektedir. Sözleşmenin kısmi süreli iş sözleşmesi olarak kabul edilebilmesi için haftalık çalışma  süresinin 45 saatlik çalışma  süresinin üçte ikisi veya bunun altı olan 30 saat ve altında olması gerekmektedir. Bu doğrultuda ünitelere ibraz edilen kısmi süreli iş sözleşmelerinde çalışma  sürelerinin (saat ve gün sayısı olarak) belirtilmesi gerekmekte olup çalışma  süresi belirtilmeyen veya eksik belirtilen sözleşmeler ile haftalık 30 saatin üzerinde çalışma süreleri belirlenmiş sözleşmeler geçerli kabul edilmeyecektir.

Kısmi süreli sözleşmelerde, çalışma  süresi açısından uygunluğun ölçüsü haftalık çalışma  süresidir. Bu hesaplama yapılırken o ay içindeki her haftanın Pazar hariç her is gününde çalışılacak gün sayısı günlük çalışma  saati olan 7,5 ile çarpılarak haftalık çalışma  saati bulunacaktır. Ayın her haftası bu şekilde hesap edilerek aylık toplam çalışma  saati bulunacaktır. Bulunacak toplam çalışma  saatinin 2/3 alınarak, sigortalı ile işveren arasındaki sözleşmedeki aylık toplam çalışma  saati ile karşılaştırılacaktır. Sözleşmeye göre hesap edilecek toplam çalışma  saati, aylık toplam çalışma  gün sayısının 2/3 ünden fazla ise bu sözleşme tam süreli sözleşme kabul edilerek, sigortalının aylık 30 gün üzerinden bildirilmesi gerekmektedir.

Örnek 1: (A) isçisi (B) işvereni ile günlük 6 saatten 2018 Mart ayı içerisinde 22 gün çalışacağına dair sözleşme imzalamıştır. (A) isçisinin aylık toplam çalışma süresi:

22×6= 132 saattir.

Bu işçinin çalışmasının kısmi süreli olup olmadığının belirlenmesi için öncelikle, her haftanın Pazar günü hariç diğer çalışılan günleri toplanacak ve 7,5 ile çarpılacaktır. Bulunan haftalık çalışma  süreleri toplanarak, toplam aylık çalışma  saati belirlenecektir. Bulunan toplam aylık çalışma saatinin (202,5) 2/3’ü alınarak, toplam ay içerisindeki çalışma sının kısmi süreli olarak değerlendirilebilmesi için, çalışabileceği azami saat hesaplanmış olur. 202,5x 2/3= 135 saat Sözleşmede belirtilen aylık toplam çalışma  süresi (132 saat), ay içerisinde çalışılabilecek toplam çalışma  saat sayısının üçte ikisinden (135 saat) küçük olduğu için sözleşme kısmi süreli iş sözleşmesi kapsamında değerlendirilecektir. Sigortalının bildirilecek gün sayısı ise aylık toplam çalışma  süresinin, 7,5’a bölünmesi sonucu hesaplanacak olup, küsuratlı çıkan sonuçlar yukarı yuvarlanacaktır. -Örneğe ilişkin bildirilecek gün sayısı: 132/7,5=17,6… olup 18 gün olarak bildirim yapılacaktır

Örnek 2: (A) işçisi (B) işvereni ile günlük 5 saatten 2018 Eylül ayı içinde 20 gün çalışacağına dair sözleşme imzalamıştır. (A) isçisinin aylık toplam çalışma  süresi 100 saattir. Bu çalışma  süresinin kısmi veya tam süreli olarak kabul edilebilmesi için şu hesaplama yapılacaktır. (2018 Eylül ayı içerisinde Pazar günü hariç toplam çalışılabilecek azami süre 25 gündür.)

– Öncelikle ay içerisinde toplam çalışılabilecek maksimum saat sayısı hesaplanır:

25×7,5=187,5 saat

– Ay içerisinde çalışılabilecek toplam saat sayısının üçte ikisi alınır:

187,5 x 2/3 =125 saat

Sözleşmede belirtilen aylık toplam çalışma  süresi(100 saat), ay içerisinde çalışılabilecek toplam çalışma  saat sayısının üçte ikisinden (125 saat) küçük olduğu için sözleşme kısmi süreli iş sözleşmesi kapsamında değerlendirilecektir. Sigortalının bildirilecek gün sayısı ise aylık toplam çalışma  süresinin, 7,5’a bölünmesi sonucu hesaplanacak olup, küsuratlı çıkan sonuçlar yukarı yuvarlanacaktır.

– Örneğe ilişkin bildirilecek gün sayısı: 100/7,5=13,33… olup 14 gün olarak bildirim yapılacaktır.

(A) isçisi (B) işvereni ile günlük 7 saatten 2018 Eylül ayı içinde 20 gün çalışacağına dair sözleşme imzalamış olsaydı, aylık toplam çalışma  süresi (140 saat), ay içerisinde çalışılabilecek toplam saat sayısının üçte ikisinden (125 saat) fazla olacağı için, sözleşme kısmi süreli is sözleşmesi kapsamında değerlendirilmeyecek olup, tam süreli sözleşme kabul edilerek, sigortalının aylık 30 gün üzerinden bildirilmesi gerekecekti.

İşveren -işveren vekili ile sigortalılar arasında akdedilen kısmi süreli iş sözleşmelerinin müstakil bir sözleşme olarak düzenlenmeyip, Yönetim Kurulu Karar Defteri, Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri, Ortaklar Kurulu Karar Defterleri gibi defterler üzerinde akit yapıldığı durumlar ile şantiye şefi sözleşmesi, özel öğretim kurumlarında görev alan eğitim personeline ait sözleşme gibi akitlerde, kısmi süreli iş sözleşmesinin yazılı olma şartı bulunmakla birlikte ilgili sözleşmenin ayrı veya müstakil olarak düzenleneceğine dair bir hüküm bulunmadığından bu tür sözleşmeler genelgede belirtilen kısmi süreli çalışma  sözleşmesinin sekil şartlarına uyulmuş olması şartıyla kabul edilecektir.

1.2.3.6- Eksik gün bildiriminde puantaj usulü çalışma

Eksik gün nedeni olarak 07-Puantaj kayıtları seçeneğini kodlayan işverenlerin, kısmi süreli bir iş sözleşmesi olmaksızın yalnızca puantaj kayıtlarındaki giriş çıkış saatlerini baz alarak ve toplam çalışma  saati sayısını yedi buçuk saate bölmek suretiyle prim gün sayısı tespit etmeleri durumunda, bu bildirimlerin doğruluğunun kabulüne imkan bulunmamakta olup, kısmi süreli iş sözleşmesinin olmaması sigortalıların puantaj cetvelindeki çalışma  süresi bir saat bile olsa prim gün sayısı bir gün olarak kabul edilecektir. Dolayısıyla kısmi süreli sözleşme olmaksızın sigortalıların puantaj cetvellerindeki çalışma  sürelerini toplayarak yedi buçuğa bölen ve bu şekilde bulduğu sayıyı sigortalıların prim gün sayısı olarak Sosyal Güvenlik Kurumuna bildiren işverenlerin

– eksik güne ilişkin belgelerin ibrazının istenilmesi halinde

– bildirimleri kabul edilmeyecek, sigortalıların günde kaç saatlik çalışmasının bulunduğu üzerinde durulmaksızın puantaj kayıtlarında sigortalının imzası bulunduğu her gün bir tam gün olarak kabul edilerek, bu şekilde haftanın altı gününde çalışması bulunan sigortalıların yedinci günde de hafta tatiline hak kazandıklarını kabul edilerek, eksik sürelerin ayın 28, 30 veya 31 gün çektiği üzerinde durulmaksızın 30 güne tamamlatılması gerekecektir.

Örnek 1: Tam süreli iş sözleşmesi imzalanmış (A) sigortalısının puantaj cetvelinde haftanın altı gününde 3 saatlik çalışma sının bulunduğu varsayıldığında, sigortalının o haftadaki prim gün sayısı 7 gün olarak kabul edilecektir.

Örnek 2: Tam süreli iş sözleşmesi imzalanmış (A) sigortalısının, puantaj cetvelinde Pazar günleri hariç ayın tamamında her gün 2 saatlik çalışması bulunan bir sigortalının prim gün sayısı ayın kaç gün olduğuna bakılmaksızın 30 gün kabul edilecektir.

4857 sayılı İş Kanunu ile haftalık normal çalışma süresi 45 saat olarak düzenleneceği bu sürenin işin gereklerine bağlı olarak haftanın günlerine farklı biçimde dağıtılabileceği, haftalık çalışma süresinin belirlenen normal çalışma süresinin önemli ölçüde altında belirlendiği ve uygulandığı durumlarda, bu çalışmalar kısmi süreli çalışma (part-time) olarak tanımlandığı açıktır. Kısmi süreli çalışmalara ait iş sözleşmesi noterden onaysız ve yasal süresi dışında verilmiş ise, verildiği ay ve sonrası için hüküm ifade edeceği, 2020/20 sayılı SGK Genelgesinin 1.2.3.5- maddesinde açıkca ifade edilmektedir.

Bir çalışmanın kısmi süreli çalışma olarak kabul edilebilmesi için, haftalık çalışma süresinin en fazla normal haftalık çalışma süresinin 2/3’ü (30 saat) olması esas olduğu bir  isçinin çalışmasının kısmi süreli olup olmadığının belirlenmesi için öncelikle, her haftanın Pazar günü hariç diğer çalışılan günleri toplanacak ve 7,5 ile çarpılacaktır. Bulunan haftalık çalışma süreleri toplanarak, toplam aylık çalışma saati belirlenecektir. Normal haftalık çalışma süresinin 45 saat olduğu göz önünde tutulduğunda, kısmi süreli çalışmadan söz edebilmek için haftalık çalışma süresi en fazla 30 saat (45 x 2/3 : 30 saat) olabilir.

Bu durumda da, kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanların aylık toplam çalışma saati (4 hafta X 30 saat) en fazla 120 saat, 4 hafta tatili (4 x 7,5 saat=30 saat) de eklendiğinde, ay içinde kısmi süreli çalışanın toplam ücrete hak kazandığı saat en fazla 150 saat olabilmektedir. Bu durumda da kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlar için SGK’ya bildirilebilecek prim gün sayısı en fazla (150 saat/7,5 saat) 20 gün olabilmektedir.

Bulunan toplam aylık çalışma  saatinin 2/3’ü alınarak, toplam ay içerisindeki çalışma sının kısmi süreli olarak değerlendirilebilmesi için, çalışabileceği azami saat hesaplanmış olur.

Örnek 1: Ortada işçi ile işveren arasında saat karşılığında  ücret alacağına dair kısmi süreli iş sözleşmesi bulunmayan durumlarda belirsiz süreli iş sözleşmesine istinaden  ay içinde 29 gün çalışması olan kişiye 29 gün  hizmet verip bu kişi için eksik gün sayısının 1  eksik gün nedeni 07- puantaj kayıtları olarak belirtildiği durumlarda  kişi kişinin hizmetleri eksik gün belgeleri kurum tarafından istenilerek geçerliliği kontrolü sonrasında  kısmı zamanlı iş sözleşmesinin olmaması, puantaj kayıtlarında  işçi imzasının bulunmaması ve ilgili belgelerin geçersiz sayılması halinde 1 günlük ek belge istenilmesi durumu ortaya çıkacaktır.

2020/20 sayılı işveren işlemleri konulu genelge metninden de anlaşıldığı üzere tam zamanlı iş sözleşmesinin mevcut olduğu durumlarda 07- puantaj kodu ile eksik gün nedeni girilmesinin doğru bir uygulama olmadığı 07- puantaj kodunun kısmı çalışma olarak değerlendirilmesi gerekmekte olup belirsiz süreli tam zamanlı ve maktu ücret iş sözleşmelerinde 07- puantaj  eksik gün nedeni olarak bildirildiği durumlarda işçinin puantaj kayıtlarında kaç saat çalıştığı  hesabı yapılmaksızın çalışmış olduğu her gün için tam sigorta primi bildirilecek olup işyerinde Pazar günleri hariç diğer günlerde çalışmış olan kişi için  30 prim gününe tamamlanacaktır.

Genel olarak yukarıda kanun maddelerinde  açıklandığı üzere;  bir işverenin 07 puantaj kodu ile eksik gün bildirimini yapabilmesi için  işverenin işçi ile karşılıklı imza  altına alınmış kısmı zamanlı iş sözleşmesinin bulunması gerekmekte olup, bu iş sözleşmesinde işçi ile 2019/17 sayılı Genelgede belirtilen ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp çalıştığı saat karşılığında ücret alanlardan (puantaj usulü çalışanlar), ücret alacağına yönelik ücret alacağının belirtilmesi  ve madde kapsamında puantaj kayıtlarının işçi tarafından imzalanmış olması gerektiği anlamı ortaya çıkmaktadır.

İşveren ve işçi arasında düzenlenen belirsiz süreli tam zamanlı ve maktu ücret iş sözleşmelerinde 07- puantaj kodu ile bildirilen eksik gün nedeni  sonucu sigortalıların, Sosyal Güvenlik Kurumunun zarara uğramaması ve işverenlerimizin mevzuat hükümlerini yanlış yorumlayarak idari yaptırıma maruz kalmaması adına bu yazımız siz değerli okuyucularımız takdirine sunulmuştur.

Salih BOŞDURMAZ
Sosyal Güvenlik Denetmeni
SGK Amasya İl Müdürlüğü
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

https://www.alomaliye.com/2022/02/25/eksik-gun-bildirimi-07-puantaj-kodu/