İşçilik Alacak Davasında Tebligatın Önemi

: Haz 13, 2019; Be the first to comment!

I- GİRİŞ

7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun, 5. maddesi gereği 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi işçiler ile işveren veya işveren vekilleri arasında, iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya Kanun’dan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarına, iş mahkemeleri bakmakla görevlidir. 7201 sayılı Tebligat Kanunu’nun, 10. maddesi gereğince tebligat, tebliğ yapılacak şahsın bilinen en son adresinde yapılır. Bununla birlikte, kendisine tebliğ yapılacak kişinin müracaatı veya kabulü şartıyla her yerde tebligat yapılması olanaklıdır. Davanın tarafları ile vekillerinin davaya dair işlemleri öğrenebilmesi için, tebligatın usulüne uygun olarak yapılması, duruşma gün ve saatinin kendilerine bildirilmesi gerekmektedir. Duruşma günü ile tebligatın yapıldığı tarih arasında makul bir süre olmalıdır. Aksi takdirde tarafların hukuksal hakları kısıtlanmış olur.

II- İŞ MAHKEMELERİ

İş Mahkemelerinin kuruluş, görev, yetki ve yargılama usulü 25.10.2017 tarih ve 30221 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile düzenlenmiştir.

A- İŞ MAHKEMELERİNİN KURULUŞU

İş mahkemeleri, Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun olumlu görüşü alınarak, tek hâkimli ve Asliye Mahkemesi derecesinde Adalet Bakanlığı’nca lüzum görülen yerlerde kurulur. Bu mahkemelerin yargı çevresi, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun hükümlerine göre belirlenir. İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde iş mahkemelerinin birden fazla dairesi oluşturulabilir. Bu daireler numaralandırılır. İhtisaslaşmanın sağlanması amacıyla, gelen işlerin yoğunluğu ve niteliği dikkate alınarak, daireler arasındaki iş dağılımı Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenebilir. Bu kararlar Resmi Gazete’de yayımlanır. Daireler, tevzi edilen davalara bakmak zorundadır. İş mahkemesi kurulmamış olan yerlerde bu mahkemenin görev alanına giren dava ve işlere, o yerdeki asliye hukuk mahkemesince bakılır.

B- İŞ MAHKEMELERİNDE GÖREV VE YETKİ

İş mahkemeleri; 5953 sayılı Kanun’a tabi gazeteciler, 854 sayılı Kanun’a tabi gemi adamları, 4857 sayılı İş Kanunu ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hizmet sözleşmelerine tabi işçiler ile işveren veya işveren vekilleri arasında, iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarına, idari para cezalarına itirazlar ile 5510 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesi kapsamındaki uyuşmazlıklar hariç olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu veya Türkiye İş Kurumu’nun taraf olduğu iş ve sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklara, diğer Kanunlarda iş mahkemelerinin görevli olduğu belirtilen uyuşmazlıklara, ilişkin dava ve işlere bakar. İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir. Davalı birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir. İş kazasından doğan tazminat davalarında, iş kazasının veya zararın meydana geldiği yer ile zarar gören işçinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir. İş mahkemelerinin yetkilerine ilişkin olarak diğer Kanunlarda yer alan hükümler saklıdır. Bu hükümlere aykırı yetki sözleşmeleri geçersizdir.

C- İŞ MAHKEMELERİNDE YARGILAMA USULÜ VE KANUN YOLLARI

İş mahkemelerinde basit yargılama usulü uygulanır. Davaların yığılması hâlinde, her bir talebe ilişkin vakıalar bakımından ispat yükü ve deliller ayrı ayrı değerlendirilir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Kanun yollarına ilişkin hükümleri, iş mahkemelerince verilen kararlar hakkında da uygulanır. Kanun yoluna başvuru süresi, ilamın taraflara tebliğinden itibaren işlemeye başlar. Kanun yoluna başvurulan kararlar, bölge adliye mahkemesi ve Yargıtay’ca ivedilikle karara bağlanır.

D- İŞÇİ ALACAK DAVASINDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK

01.01.2018 tarihinden itibaren bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Diğer bir ifadeyle arabulucuya gidilmeden dava açılamayacaktır. İşçiler; kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı, eşitliğe aykırılık tazminatı, sendikal tazminat, mobbing tazminatı, ücret, prim, ikramiye, fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ve benzeri işçilik alacakları ile ilgili dava açmadan, arabulucuya gideceklerdir. Feshin geçersizliğine bağlı işe iade davaları da zorunlu arabuluculuk kapsamında yer alır. İşverenler ise ihbar tazminatı, cezai şart, haksız rekabete bağlı tazminat, eğitim gideri ve benzeri alacak ile tazminat talepleri için dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorundadırlar. Arabulucu, en geç bir ay içinde uyuşmazlığı çözecek, anlaşma sağlanamazsa iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilecek, iş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan tazminat taleplerinde arabuluculuk şartı aranmayacak, arabulucuya gitmeden açılan davalar mahkemeler tarafından reddedilecektir.

III- İŞÇİLİK ALACAK DAVASINDA TEBLİGATIN ÖNEMİ

Tebligatın yapılmasına ilişkin usul ve esaslar 19.02.1959 tarih ve 10139 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7201 sayılı Tebligat Kanunu, Kanun’un uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ise 25.01.2012 tarih ve 28184 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tebligat Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Yönetmelik ile düzenlenmiştir. Kazai merciler, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na ekli (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idareler, (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar, (IV) sayılı cetvelde yer alan sosyal güvenlik kurumları ile vakıf yükseköğretim kurumları, il özel idareleri, belediyeler, köy hükmi şahsiyetleri, barolar ve noterler tarafından yapılacak elektronik ortam da dâhil tüm tebligat, bu Kanun hükümlerine göre Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü veya memur vasıtasıyla yapılır. Diğer Kanunlarda özel hüküm bulunması halinde veya tehirinde zarar umulan işlerde veya aynı yerde bulunan daire ve müesseseler arasında veya bu daire ve müesseselerde bulunan şahıslara yapılacak tebligat, kendi memurları veya mahalli mülkiye amirinin emriyle zabıta vasıtasıyla yaptırılır.

4857 sayılı İş Kanunu’nun, 2. maddesine göre; bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi, işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren, işçi ile işveren arasında kurulan ilişkiye iş ilişkisi denir. İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddî olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime işyeri denir. İşverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler (işyerine bağlı yerler) ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılır. İşyeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür. İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselere işveren vekili denir. İşveren vekilinin bu sıfatla işçilere karşı işlem ve yükümlülüklerinden doğrudan işveren sorumludur. İşveren için öngörülen her çeşit sorumluluk ve zorunluluklar işveren vekilleri hakkında da uygulanır. İşveren vekilliği sıfatı, işçilere tanınan hak ve yükümlülükleri ortadan kaldırmaz. Tüzel kişiliği olmayan, ancak İş Kanunu’nun, 2. maddesi anlamında işveren sıfatını taşıyan kamu kurum ve kuruluşları adına çıkarılan tebligatın, kurumun yetkili temsilcisine yapılması gerekir(1).

Yargılamanın hukuka uygun ve sağlıklı bir biçimde sürdürülebilmesi, iddia ve savunmanın özgürce ileri sürülebilmesi ve delillerin eksiksiz olarak toplanıp tartışılabilmesi, öncelikle tarafların yargılamadan haberdar edilmeleri ile olanaklıdır. Hasımsız davalar hariç olmak üzere, dava dilekçesi ile duruşma gün ve saati karşı tarafa tebliğ edilmeden ve taraf teşkili sağlanmadan davaya bakılamaz ve yargılama yapılamaz. Davanın tarafları ile vekillerinin davaya dair işlemleri öğrenebilmesi için, tebligatın usulüne uygun olarak yapılması, duruşma gün ve saatinin kendilerine bildirilmesi gerekmektedir. Duruşma günü ile tebligatın yapıldığı tarih arasında makul bir süre olmalıdır. Aksi takdirde tarafların hukuksal hakları kısıtlanmış olur. Nitekim konuya ilişkin Yargıtay(2) “…Davacı vekili, davacının davalı…İşletmesi Müdürlüğünde hayvan bakıcısı olarak farklı alt işverenlerde SGK kaydı yapılmak suretiyle 01.11.2012-29.02.2016 tarihleri arasında aralıksız ve sürekli olarak çalıştığını, son aldığı net ücretin 1.400 TL olduğunu, davacının hiçbir neden yok iken 29.02.2016 tarihinde haksız ve kötü niyetli olarak iş akdinin feshedildiğini iddia ederek, kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti ve ilave tediye ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir…Bölge Adliye Mahkemesi’nce, kararın davalı vekiline 09.04.2018 tarihinde tebliğ edildiği, 23.04.2018 tarihinin resmi tatil günü olması sebebiyle istinaf başvuru süresinin tatili takip eden iş günü olan 24.04.2018 tarihinde sona erdiği, davalı vekilinin bu süreyi geçirdikten sonra 25.04.2018 tarihinde istinaf başvurusunda bulunduğu, dolayısıyla başvurunun süresinde olmadığı gerekçesiyle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun süre yönünden reddine karar verilmiştir…Somut uyuşmazlıkta, davalı vekili Av. ...’ün 03.04.2018 tarihinde UYAP üzerinden gönderdiği dilekçesinde, adresinin “...” olduğunu belirtmesine ve gerekçeli kararın bu adrese tebliğ edilmesini talep etmesine rağmen; mahkemece gerekçeli kararın davalı vekili Av. ... tarafından verilen yetki belgesi ile dosyada vekil tayin edilen Av. ...’un “...” adresine tebliğ edildiği anlaşılmaktadır. Bu adrese yapılan tebligat usulsüz olduğundan, bölge adliye mahkemesince esastan istinaf incelemesi yapılması gerekirken, istinaf talebinin süreden reddine karar verilmesi hatalı olup, kararın salt bu sebeple bozulması gerekmiştir…” kararında da belirtildiği üzere yargılama sırasında yapılan tebliğlerle ilgili tebliğ mazbatalarının ve ilgili diğer belgelerin dosyaya konulması gerekir. 7201 sayılı Tebligat Kanunu ve bu Kanun’un uygulanması için çıkarılan yönetmelik hükümleri tamamen şeklidir ve titizlikle uygulanması gerekir. Bir davada yapılan tebligatların usulüne uygun olarak yapılıp yapılmadığını hâkim kendiliğinden denetlemelidir. Vekâletname sunulduktan sonra tebligatların vekile yapılması gerekir. Vekil ile takip edilen davada, asil duruşmada bizzat bulunsa dahi tebliğin vekiline yapılması zorunludur. Vekile çıkarılan tebligat, kendisine veya kendisi yerine sekreteri veya kâtibine tebliğ edilmelidir. Ancak isticvap, yemin gibi şahsa bağlı işlemlerde, tebligatın vekile değil, bizzat bu işlemi yapacak asile yapılması yasal zorunluluktur.

IV- SONUÇ

7201 sayılı Tebligat Kanunu’nun, 10. maddesi gereğince tebligat, tebliğ yapılacak şahsın bilinen en son adresinde yapılır. Bununla birlikte, kendisine tebliğ yapılacak kişinin müracaatı veya kabulü şartıyla her yerde tebligat yapılması olanaklıdır. Bilinen en son adresin tebligata elverişli olmadığının anlaşılması veya herhangi bir sebeple tebligatın yapılamaması hâlinde, muhatabın adres kayıt sisteminde bulunan yerleşim yeri adresi, bilinen en son adresi olarak kabul edilip tebligat buraya yapılacaktır. Davanın tarafları ile vekillerinin davaya dair işlemleri öğrenebilmesi için, tebligatın usulüne uygun olarak yapılması, duruşma gün ve saatinin kendilerine bildirilmesi gerekmektedir. Duruşma günü ile tebligatın yapıldığı tarih arasında makul bir süre olmalıdır. 01.01.2018 tarihinden itibaren bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Diğer bir ifadeyle arabulucuya gidilmeden dava açılamayacaktır. İşçiler; kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı, eşitliğe aykırılık tazminatı, sendikal tazminat, mobbing tazminatı, ücret, prim, ikramiye, fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ve benzeri işçilik alacakları ile ilgili dava açmadan, arabulucuya gideceklerdir. Arabulucu, en geç bir ay içinde uyuşmazlığı çözecek, anlaşma sağlanamazsa iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilecek, iş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan tazminat taleplerinde arabuluculuk şartı aranmayacak, arabulucuya gitmeden açılan davalar mahkemeler tarafından reddedilecektir. Vekâletname sunulduktan sonra tebligatların vekile yapılması gerekir. Vekil ile takip edilen davada, asil duruşmada bizzat bulunsa dahi tebliğin vekiline yapılması zorunludur. Vekile çıkarılan tebligat, kendisine veya kendisi yerine sekreteri veya kâtibine tebliğ edilmelidir. Ancak isticvap, yemin gibi şahsa bağlı işlemlerde, tebligatın vekile değil, bizzat bu işlemi yapacak asile yapılması yasal zorunluluktur. http://www.y-akademi.com/ik/201903_cso.htm

Cumhur Sinan ÖZDEMİR*

Yaklaşım / Mart 2019 / Sayı: 315

* İş Başmüfettişi

(1) Yrg. 9. HD.’nin, 03.11.2008 tarih ve E.2008/4948, K.2008/29807 sayılı Kararı.

(2) Yrg. 9. HD.’nin, 05.11.2018 tarih ve E.2018/7427, K.2018/19550 sayılı Kararı.

More in this category: « İşçilere Disiplin Cezası Verilmesinin Şartları SGK’nın Hatalı Aylık Bağladığı Kişiler Aylıkları Kesilmeden Eksik Prim Günlerini Tamamlayabilecekler »

Make sure you enter all the required information, indicated by an asterisk (*). HTML code is not allowed.

Kayıt Ol