Meclis’te kabul edilen İş Mahkemeleri Kanunu’yla birlikte çalışma hayatında köklü bir değişim yaşanacak. Artık dava açmadan önce arabulucuya gitmek şart. Peki yeni sistemin işçi ve işverene avantajları neler?

Geçtiğimiz hafta Meclis’te kabul edilen İş Mahkemeleri Kanunu’yla beraber çalışma hayatında önemli değişiklikler oldu. İşçi ve işveren sorunlarının çözümüne yönelik ‘arabuluculuk’ kavramı hayatımıza resmen girdi. Bugünkü yazımda işçiler açısından nelerin değiştiğini, bugünden sonra işverenlerin neler yapması gerektiğini belirteceğim...

DEĞİŞİKLİKTEN ÖNCE NASILDI?

Eski sistemde kıdem, ihbar, kötü niyet tazminatında zamanaşımı 10 yıldı. İşçiler işverenlere doğrudan alacak ya da işe iade davası açabiliyordu. İşverenler işçilerine doğrudan cezai şart, eğitim gideri avansın iadesi konularında dava açabiliyordu. İşe iade davasında işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen süre ücreti aylık ücret üzerinden belirleniyordu. İş sözleşmesi sonlanan işçi, işvereni bireysel alacağı nedeniyle şikayet ederek işyerinde teftiş yapılmasını sağlayabiliyordu.

ŞİMDİ NELER DEĞİŞTİ?

Şimdi Meclis’te kabul edilen İş Mahkemeleri Kanunu’yla beraber kıdem, ihbar, kötü niyet gibi tazminatlarda zamanaşımı 5 yıla indi. İşçiler, işverenlere doğrudan alacak ya da işe iade davası açamayacak. Bu alacaklar için önce arabulucuya başvurmak zorundalar. İşverenler de bu konularda dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorundalar. İşe iade davasında boşta geçen süre ücreti ve işe başlatmama tazminatı rakamsal olarak belirlenecek. İşe başlatma tarihi net bir şekilde mahkeme kararında ifade edilecek. İş sözleşmesi sonlanmış işçi işvereni bireysel alacağı için şikayet edemeyecek ve bu şikayet nedeniyle teftiş yapılamayacak.

Elinizi çabuk tutun

İşçiler eskiden 10 yıl öncesi için kıdem tazminatı davası açabiliyorlardı, şimdi açamayacaklar. Bu nedenle dava sayısında azalma yaşanması bekleniyor. Diğer yandan bugün bu tip davalar uzun sürdüğü için işçiler arabuluculuk sürecinde alacaklarının bir miktar altındaki parada bile işverenle anlaşabilecek.

Yeni davaya gerek yok

İşçiler işe iade davasını kazansalar bile hem boşta geçen süre ücretinin hem de işe başlatılmamaları halinde ellerine geçecek tazminatın ne kadar olması gerektiğini bilemiyordu. İşverenin daha düşük bir miktar ödemesi halinde yeniden dava açmak zorunda kalıyorlardı. Düzenlemeyle davaya gerek kalmadı ve rakamı da net bir şekilde bilebilme imkanı da doğdu.

İşverenin geçmiş endişesi azaldı

İşverenler geçmişin endişesini uzun süre hissetmeyecek, 5 yıllık geriye dönük alacaklardan sorumlu olacak. İşveren arabuluculuk sürecinde işçiyi ikna edebilecek ve yalnızca işçiye ödenen rakam ve arabuluculuk ücretini ödemek durumunda kalacak. Dava masrafları, vekalet ücreti gibi giderlerle karşılaşmayacak. Ayrıca işçisiyle anlaşabilirse haksız olduğu bir durumda dava açılmış olsaydı uğrayabileceği çok daha büyük bir zarara uğramamış olacak. Bunun yanında işverenler artık uzlaşmayla iş sözleşmesi feshine ve ikaleye daha çok başvurabilecektir.

Çalışanı mağdur etmeyecek

İşverenler işe iade sonrası yanlış bir hesap yapmaları halinde tekrar dava masraflarıyla karşılaşıyorlardı. Yeni düzenlemeyle bu husus dava sonucunda netleşeceği için mahkemede hesap konusunda kesin karar verilecek ve işverenler de kendi hataları nedeniyle hem işçiyi mağdur etmeyecek, hem de ilave dava masrafıyla karşılaşmayacak. İşverenlerin eski işçileri nedeniyle uykuları kaçmayacak. Bu işçilerin alacakları nedeniyle teftiş söz konusu olmayacak. Okan Güray Bülbül

http://www.aksam.com.tr/yazarlar/okan-guray-bulbul/isci-arabulucuyla-alacagi-c2tazminati-onceden-bilecek-c2/haber-669856

Büyü, doğaüstü varlıkların yardımıyla ya da doğada bulunan gizli güçlere söz geçirmek yoluyla birtakım doğal olmayan işler yaptıklarını ileri süren kimselerin başvurdukları değişik işlem ve davranışlara verilen genel bir addır. Büyü afsun veya sihir olarak da adlandırılmaktadır. Çalışma hayatında da büyü adı verilen davranışlara rastlanabiliyor. Hatta bu tür davranışlar Yargıtay kararlarına bile konu olabiliyor. 

Yargıtay kararı 

Büyü konusunda Yargıtay’ın vermiş olduğu bir karar “Mahkemece diğer işçinin savunması ve bu savunmasının irade fesadına uğrayıp uğramadığı üzerinde durulmamış, davalının bildirdiği tanıklar dinlenmemiş, CD çözümleri yapılmamış, fotoğraf değerlendirilmemiştir. Tanık anlatımları, CD çözümleri ve diğer belgelerle davalı işvereni temsil eden belediye başkanı kapısına bir takım sıvı şeyler sürülmesi, kapısı önüne sıvı dökülmesinin sabit olması halinde olayın basına da domuz büyüsü olarak yansıması karşısında, bu tür davranışların işveren ve temsilcisinin haysiyetini kırcı, itibarını zedeleyici ve sonuç olarak sataşma niteliğinde olacağı kaçınılmazdır. Ayrıca irade fesadı bulunmaması halinde davacının diğer işçiyi tehdit etmesi de sataşma niteliğinde bir davranış olacaktır. Bu durumda davacının davranışlarının işyerinde olumsuzluklara yol açtığı, iş ilişkisinin işveren açısından önemli ölçüde devamının beklenmez bir hal alacağı kuşkusuzdur. Bu olguların tespiti halinde feshin geçerli nedene dayandığı kabul edilmeli ve istem reddedilmelidir. Mahkemece eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetli görülmemiştir.” Şeklindedir.(Yargıtay 9. HD.nin 01.03.2010 Tarihli ve  Esas 2009/44823, Karar 2010/5303 Sayılı Kararı).  

Aman dikkat! 

Yargıtay kararında da belirtildiği üzere büyü yapan çalışanlar geçerli sebeple işten atılabiliyor. Bu nedenle çalışanların büyü yapmaktan uzak durmalarında fayda var. Aksi halde işlerini kaybedebilirler. Arif Temir

http://www.gunes.com/yazarlar/arif--temir/buyu-yapan-isten-atilir-824616

http://mailchi.mp/830d155ef41d/tsvk

Prof. Dr. Sait Y. Kaygusuz

6183 sayılı AATUHK’nun 102.maddesinde tahsil zamanaşımı düzenlenmiştir. Madde hükmüne göre, tahsil zamanaşımı, hukuken amme alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren (5) yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Para cezalarına ait hususi kanunlardaki zamanaşımı hükümleri saklıdır. Zamanaşımından sonra mükellefin rızaen yapacağı ödemeler kabul olunur.

Tahsil zamanaşımı bazı durumlarda durmakta, bazı hallerde ise kesilmektedir. Aşağıda tahsil zamanaşımını durduran ve kesen haller kısa kısa izah edilecektir.

Uygulamada Vergi Daireleri, tahsil zamanaşımını dikkate almadan mükelleflerin yapmış olduğu bütün ödemeleri kabul etmektedirler. Oysa ki zamanaşımı olgusu üzerinde durulması gereken önemli bir konudur. Zamanaşımı söz konusu ise mükellefin bu dosya borcunu ödeme yapmaması gerekir. Vergi Daireleri her 5-6 yılda bir takip dosyalarını gözden geçirip, tahsil zamanaşımına uğramış alacakları silmesi gerekir. Özellikle, 01.08.2009 tarihinden önce tahakkuk etmiş özel usulsüzlük cezalarını artık silmesi ve terkin etmeleri gerekmektedir.

Zamanaşımının bitmesine kısa bir süre kala idare memurları marifetiyle cebinden sembolik miktarlarda paralar mükellef adına ve hesabına yatırılarak zamanaşımı uzatılmamalıdır. Nitekim konuyla ilgili emsal bir çok Danıştay kararları bu uygulamaların yanlış ve hukuka aykırı olduğunu ortaya koymaktadır.

1.Tahsil Zamanaşımını “Durduran” Haller

6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanunun (AATUHK)  104.maddesine göre Tahsil Zamanaşımını Durduran Haller aşağıda sıralanmıştır. 

a-   Borçlunun yabancı memlekette bulunması,

b- Borçlunun hileli iflas etmesi,

c- Borçlunun terekesinin tasfiyesi dolayısıyla hakkında takibat yapılmasına imkan olmaması.

Yukarıdaki nedenlerin kalkmasından başlayarak, önceden başlamış olan zamanaşımı, kaldığı yerden devam eder. 

2.Tahsil Zamanaşımını “Kesen” Haller

6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanunun (AATUHK)  103.maddesine göre Tahsil Zamanaşımını Kesen Haller aşağıda sıralanmıştır. 

a- Ödeme, 

b- Haciz tatbiki, 

c- Cebren tahsil ve takip muameleleri sonucunda yapılan her çeşit tahsilat, 

d- Ödeme emri tebliği, 

e- Mal bildirimi, mal edinme ve mal artmalarının bildirilmesi, 

f- Yukarıdaki 5 sırada gösterilen muamelelerden herhangi birinin kefile veya yabancı şahıs ve kurumlar mümessillerine tatbiki veya bunlar tarafından yapılması, 

g- İhtilaflı amme alacaklarında kaza mercilerince bozma kararı verilmesi, 

h- Amme alacağının teminata bağlanması, 

i- Kaza mercilerince icranın tehirine karar verilmesi, 

j- İki amme idaresi arasında mevcut bir borç için alacaklı amme idaresi tarafından borçlu amme idaresine borcun ödenmesi için yazı ile müracaat edilmesi. 

k- (5035 sayılı Kanunun 5'inci maddesiyle eklenen bent) (31.12.2003 tarihinden geçerli olmak üzere)Amme alacağının özel kanunlara göre ödenmek üzere müracaatta bulunulması ve/veya ödeme planına bağlanması. 

Kesilmenin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından başlayarak zamanaşımı yeniden işlemeye başlar. Önceden işlemiş olan süre göz önünde bulundurulmaz. Nazlı Gaye Alpaslan Güven

http://www.hurses.com.tr/Haber-Vergide_tahsil_zamanasimini_kesen_ve_durduran_haller_nelerdir-14636.htm

2147 sayılı Kanun ile 3201 sayılı Kanuna göre yurtdışı borçlanması yaparak veya uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri kapsamında borçlanmaksızın kısmi aylık bağlatmak Yurtdışında çalışarak ülkemize döviz kazandıran gurbetçi vatandaşlarımız için emeklilik bakımından çok önemli bir hak.

Yaşlılık veya malûllük aylığı bağlatarak emekli sıfatını kazananlar bu kapsamda genel sağlık sigortasından yararlanabiliyorlar.

Mamafih yurtdışı borçlanmasıyla emekli olanların genel sağlık sigortasından yararlanmaları bakımından bazı farklılıklar ve hatta engeller bulunuyor.

Bu kapsamda gelir veya aylık bağlananların sağlık aktivasyonları SGK’ca otomatik olarak açılmayıp, sosyal güvenlik sözleşmesi olan veya olmayan ülkelere göre aktivasyon işlemi yapılması gerekiyor.

Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Olan Ülkelerden Borçlanarak Aylık Alanlar

Ülkemiz ile Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Belçika, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Hollanda, Hırvatistan, İtalya, Karadağ, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Lüksemburg, Makedonya, Romanya ve Sırbistan arasındaki sosyal güvenlik anlaşmaları sağlık yardımlarını da kapsıyor.

Eğer gurbetçi emeklinin çalıştığı yahut yaşadığı ülke, ülkemizin sağlık yardımlarını kapsayan sosyal güvenlik sözleşmesi/anlaşması imzaladığı bir ülke ise; 

emeklinin “Yurtdışı Birimlerince Bağlanan Aylık Sahiplerinin Sağlık Aktivasyon Talep Formu” doldurarak imzalaması gerekiyor.

Formda alınan aylığın ölüm aylığı mı malûl yahut yaşlılık aylığı mı olduğu, hangi ülkede ikamet edildiği, iki ülkeden de emekli aylığı alınıp alınmadığı gibi hususların cevaplanması gerekiyor.

Bu form beyan ve taahhüt edilip imzalandıktan sonra ilgili sözleşme hükümleri de dikkate alınarak sağlık aktivasyonlarının açılmasına yurtdışı servislerince karar veriliyor.

Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Olmayan Ülkelerden Borçlanarak Aylık Alanlar

Azerbaycan, İngiltere, İsviçre, Danimarka, Libya, İsveç, Norveç, Kanada, Kebek, Gürcistan, Slovakya ve Kore ile Ülkemiz arasındaki sosyal güvenlik sözleşmeleri sağlık yardımlarını kapsamıyor. Bu ülkeler ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerden borçlanma yaparak gelir veya aylık alanların müracaatlarında da “Yurtdışı Birimlerince Bağlanan Aylık Sahiplerinin Sağlık Aktivasyon Talep Formu” doldurması isteniyor ve Kimlik Paylaşım Sisteminden Türkiye’de ikamet ettikleri tespit edilirse ancak sağlık aktivasyonları açılıyor.

Uzun Süreli İstirahat Alanlar

Sağlık hizmet sunucularınca 4/a sigortalılığı kapsamında olanlardan, işten çıkışı verilmeyen ve istirahat raporu verilerek uzun süreli tedavi gören sigortalıların, sağlık hizmeti almalarında bir kesinti yaşanmaması bakımından kısa vadeli sigortalar servislerince anılan istirahat raporlarının bekletilmeksizin, rapor başlangıç ve iş başı/kontrol tarihlerinin girilmesi ve ilgilinin sağlık hizmetlerinden faydalandırılmaya devam edilmesi gerekiyor.

Aylık veya Gelir Bağlanacak Sigortalıların Aktivasyon İşlemleri

Evlenme ödeneği alan kız çocuklarının aylığının kesildiği tarihten itibaren peşin olarak gelir veya aylık ödenmiş olan sürenin sona erdiği tarihe kadar, gelir veya aylık almasa bile yeniden gelir/aylık almaya hak kazanan kişi durumunda olması halinde (eşinden boşanması veya eşinin ölümü nedeniyle dul kalması) emekli, dul yahut yetim aylığı veya geliri alanlar kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılarak, sağlık hizmetlerinden faydalandırılması gerekiyor.

Mahkeme Kararlarına Göre Sağlık Yardımlarının Verilmesi

Mahkeme kararına göre yapılacak işlemlerde, genel sağlık sigortalısı tarafından söz konusu mahkeme kararının, SGK birimlerinin ilgili servislerine ibraz edilmesi halinde mahkeme kararında süre belirtilmiş ise belirtilen süre kadar, herhangi bir süre belirtilmemiş ise altışar aylık sürelerle sağlık hizmetlerinden faydalandırılması da mümkün bulunuyor. Şevket Tezel

https://alitezel.com.tr/index.php?sid=yazi&id=8920

...

....

....

MEHMET TİRAŞ, SMMM, ADANA

3568 sayılı yasaya göre unvan almış serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavirler ilgili mevzuattan kaynaklanan konulardan dolayı asıl borçlu şirket yani mükellef ile birlikte vergi idaresine karşı yapılan işlemlerinden sorumlu olacaktır. Burada sorumluluğun kapsamı vergi müfettişleri tarafından düzenlenen YMM Sorumluluk Raporu veya SMMM Sorumluluk Görüş ve Öneri Raporu içeriğinde ayrıntılı bir şekilde yer verilmek zorundadır. (Bkz. SMMM, YMM Sorumluluk Raporlarıyla ilgili VDK yönergesi)

Uygulamada meslek mensuplarına ödeme emri tebliğ edilerek bu ödeme emri kapsamında başka herhangi bir belge veya rapor tebliğ olunmamaktadır. Bu konuda yargıya intikal eden birçok olayda 3568 sayılı yasaya göre unvan almış meslek mensupları çeşitli gerekçelerle dava açabilmektedirler. Açılan davalarda Anayasanın 36. Maddesi hükmü, ayrıca Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6/3 madde hükmü, 213 sayılı VUK madde 108.., yine VUK madde 35/11, VUK md 366/1 hükümleri ileri sürülmektedir.

Bilindiği gibi; 3568 sayılı yasa kapsamı gereğince SMMM ve YMM’lere sorumluluk kapsamında vergi daireleri tarafından düzenlenerek tebliğ edilen ödeme emri ekinde düzenlenene inceleme raporunun bir örneğinin tebliği zorunludur. Uygulamada bu gibi ödeme emirlerinin meslek mensuplarına tebliği sırasında sadece ödeme emri tebliğ edildiği görülmektedir. 

Buna göre, sorumluluk, sorumluluğun ilgili olduğu vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesiyle başlamaktadır. Borcun ödenmesi ile de sorumluluk sona erecektir. Sorumluluğun diğer bir özelliği ise fer’iliğidir. Bu prensip gereğince, borcun asıl borçludan istenmediği müddetçe sorumludan istenmesi olanaksızdır. Ancak, borçlu ve sorumludan aynı anda istenmesine ise müşterek ve müteselsil sorumluluğun tabiatı gereği bir mani durumda yoktur. Yeminli mali müşavirlerin sorumluluğuna gidilebilmesi için yani ödeme emri tebliğ edilebilmesi için asıl borcun ana borçlu açısından tahakkuk etmesi ve tahakkuk tarihinden itibaren borcun vadesi olan tahakkuk tarihinden sonraki bir ay içinde mükellefince ödenmemesi gerektiğinden, ödeme emri ile takibinde bir sorun bulunmamaktadır. Ödeme emri tebliğinden önce, 6183 sayılı kanunun 37 maddesi hükmü uyarınca sorumlu adına bir tebligat işlemi ile vade tespitine gerek bulunmamaktadır. Zira müşterek ve müteselsil sorumluluğun tabiatı gereği borçlulardan biri için doğan bir hukuki durum, diğer borçlular için de doğar. Örneğin, borçlulardan biri için zamanaşımın kesilmesi  diğer için de hüküm ifade edeceği açıktır. Bu sebeple asıl borçlu için tahakkuk tarihinden bir ay sonrası borcun vadesi olduğundan dolayı aynı tarih ikincil amme borçlusu sorumlu YMM için de borcun vadesini oluşturur. Bu kapsamda YMM veya SMMM lerin sorumluluğu ve müteselsil olarak borçlu tutulmaları durumunda:

1. Adına vergi inceleme raporu düzenlenene asıl amme borçlusu  mükellef adına da tarhiyat işlemleri yapılmaktadır.
2. Mükellefe tebliğ edilen vergi ceza ihbarnamelerinin kesinleşmesi üzerine tahakkuk eden vergi, ceza ve fer’ilerininin vadesinde mükellef tarafından ödenmemesi halinde takibat sürecinde ayrıca meslek mensubuna da ödeme emri tebliğ edilir. Ödeme emrinin ekinde mutlak surette VİR ( vergi inceleme raporu) veya sorumluluk görüş ve öneri raporu veya YMM sorumluluk raporu eklenerek tebliğ edilmelidir.( 2577 sayılı İYUK md 27/2, 6183 sayılı yasa md 54-55-58, Anayasa md 36, AİHS md 6/3, VUK md 108).
3. Takibat sürecinde düzenlenen ödeme emri, tahakkuk eden vergi ve ceza ve diğer fer’ilerinin tümü için mükellef ve meslek mensubu SMMM veya YMM adına ayrı ayrı ikincil amme borçlusu olarak kendilerinin bağlı olduğu vergi dairesince tanzim ve tebliğ edilmelidir.
4. Sonuç olarak, meslek mensupları ile ilgili cebri takip işlemleri bunların bağlı bulunduğu vergi dairelerince yapılacaktır. Nazlı Gaye Alpaslan Güven

http://www.hurses.com.tr/Haber-3568_Sayili_yasaya_gore_meslek_mensuplarina_sorumluluk_nedeniyle_duzenlenen_gorus_ve_oneri_raporlari-14618.htm