2147 sayılı Kanun ile 3201 sayılı Kanuna göre yurtdışı borçlanması yaparak veya uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri kapsamında borçlanmaksızın kısmi aylık bağlatmak Yurtdışında çalışarak ülkemize döviz kazandıran gurbetçi vatandaşlarımız için emeklilik bakımından çok önemli bir hak.
Yaşlılık veya malûllük aylığı bağlatarak emekli sıfatını kazananlar bu kapsamda genel sağlık sigortasından yararlanabiliyorlar.
Mamafih yurtdışı borçlanmasıyla emekli olanların genel sağlık sigortasından yararlanmaları bakımından bazı farklılıklar ve hatta engeller bulunuyor.
Bu kapsamda gelir veya aylık bağlananların sağlık aktivasyonları SGK’ca otomatik olarak açılmayıp, sosyal güvenlik sözleşmesi olan veya olmayan ülkelere göre aktivasyon işlemi yapılması gerekiyor.
Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Olan Ülkelerden Borçlanarak Aylık Alanlar
Ülkemiz ile Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Belçika, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Hollanda, Hırvatistan, İtalya, Karadağ, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Lüksemburg, Makedonya, Romanya ve Sırbistan arasındaki sosyal güvenlik anlaşmaları sağlık yardımlarını da kapsıyor.
Eğer gurbetçi emeklinin çalıştığı yahut yaşadığı ülke, ülkemizin sağlık yardımlarını kapsayan sosyal güvenlik sözleşmesi/anlaşması imzaladığı bir ülke ise;
emeklinin “Yurtdışı Birimlerince Bağlanan Aylık Sahiplerinin Sağlık Aktivasyon Talep Formu” doldurarak imzalaması gerekiyor.
Formda alınan aylığın ölüm aylığı mı malûl yahut yaşlılık aylığı mı olduğu, hangi ülkede ikamet edildiği, iki ülkeden de emekli aylığı alınıp alınmadığı gibi hususların cevaplanması gerekiyor.
Bu form beyan ve taahhüt edilip imzalandıktan sonra ilgili sözleşme hükümleri de dikkate alınarak sağlık aktivasyonlarının açılmasına yurtdışı servislerince karar veriliyor.
Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Olmayan Ülkelerden Borçlanarak Aylık Alanlar
Azerbaycan, İngiltere, İsviçre, Danimarka, Libya, İsveç, Norveç, Kanada, Kebek, Gürcistan, Slovakya ve Kore ile Ülkemiz arasındaki sosyal güvenlik sözleşmeleri sağlık yardımlarını kapsamıyor. Bu ülkeler ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerden borçlanma yaparak gelir veya aylık alanların müracaatlarında da “Yurtdışı Birimlerince Bağlanan Aylık Sahiplerinin Sağlık Aktivasyon Talep Formu” doldurması isteniyor ve Kimlik Paylaşım Sisteminden Türkiye’de ikamet ettikleri tespit edilirse ancak sağlık aktivasyonları açılıyor.
Uzun Süreli İstirahat Alanlar
Sağlık hizmet sunucularınca 4/a sigortalılığı kapsamında olanlardan, işten çıkışı verilmeyen ve istirahat raporu verilerek uzun süreli tedavi gören sigortalıların, sağlık hizmeti almalarında bir kesinti yaşanmaması bakımından kısa vadeli sigortalar servislerince anılan istirahat raporlarının bekletilmeksizin, rapor başlangıç ve iş başı/kontrol tarihlerinin girilmesi ve ilgilinin sağlık hizmetlerinden faydalandırılmaya devam edilmesi gerekiyor.
Aylık veya Gelir Bağlanacak Sigortalıların Aktivasyon İşlemleri
Evlenme ödeneği alan kız çocuklarının aylığının kesildiği tarihten itibaren peşin olarak gelir veya aylık ödenmiş olan sürenin sona erdiği tarihe kadar, gelir veya aylık almasa bile yeniden gelir/aylık almaya hak kazanan kişi durumunda olması halinde (eşinden boşanması veya eşinin ölümü nedeniyle dul kalması) emekli, dul yahut yetim aylığı veya geliri alanlar kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılarak, sağlık hizmetlerinden faydalandırılması gerekiyor.
Mahkeme Kararlarına Göre Sağlık Yardımlarının Verilmesi
Mahkeme kararına göre yapılacak işlemlerde, genel sağlık sigortalısı tarafından söz konusu mahkeme kararının, SGK birimlerinin ilgili servislerine ibraz edilmesi halinde mahkeme kararında süre belirtilmiş ise belirtilen süre kadar, herhangi bir süre belirtilmemiş ise altışar aylık sürelerle sağlık hizmetlerinden faydalandırılması da mümkün bulunuyor. Şevket Tezel
