Yazımızın konusunu oluşturan kredi kartı ile yapılan satışlar sonrasında uygulamada
karşımıza çıkan sorunların irdelenmesi olacaktır. Ticari hayatın en önemli ödeme araçlarından birisi olan KREDİ KARTI ile yapılan ödemelerde/alışverişlerde ortaya çıkabilecek işlemlerin kaydı yönünden ve uygulaması yönünden sorunlar bulunmaktadır.
Şöyle ki: kredi kartı ile yapılan satış işlemi sonrasın da faturanın kredi kartının post makinesinden çekilmesi ile birlikte faturasının da hemen birlikte müşteri tarafından istenebilmektedir. Burada ki sorun: tahsilat aşamasının gerçekleşmiş olmasına mukabil, mal ve hizmetin alıcıya sunulmamış olma durumudur. Stoklarında alıcıya teslim edilebilecek miktarın o gün için hazır olmama durumunu örnek verebiliriz. Ticari işlemlerde karşımıza çıkabilecek bir diğer olay da mal ve hizmetin alıcıya teslim edilmiş olması ve buna mukabil faturasının da yasal 7 günlük süresinde düzenlenerek müşterinin ilgili tutarı sonraki dönemlerde bir yada birden fazla taksitler halinde kredi kartıyla da ödemiş olabileceğidir.
Bilindiği üzere VUK’nun 229. md hükmünde; “fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen vesikadır.” hükmü yer almaktadır.
Yine VUK’nun 231. md. hükmünde; “Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten azami yedi gün içinde düzenlenir.Bu süre içinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.’’ Denilmektedir. Yine aynın kanunun 232.md sinde: birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin sattıkları emtiayı veya yaptıkları işler için fatura vermek, satın aldıkları emtia ve hizmetler için de fatura istemek ve almak zorunda oldukları, 233.md sinde de:’’Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çifçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedellerinin perakende satış fişleri, makineli kasaların kayıt ruloları veya giriş ve yolcu taşıma biletlerinden biri ile tevsik olunacağı,…” hükmü altına alınmıştır.
Yukarıda yer alan hükümlerden de anlaşılacağı üzere, fatura tahakkuku ilişkin bir belge olduğundan düzenlenmesi bedelin ödenmesine değil, malın teslim veya hizmetin ifasına bağlıdır. Bu itibarla, faturanın malın teslimi veya hizmetin yapıldığı andan itibaren yedi günlük süre içerisinde düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak, istenilmesi halinde mal tesliminden veya hizmet ifasından önce de fatura düzenlenmesi mümkündür.
Buna göre, kredi kartı kullananlara mal satışı yapıldığında(1), kredi kartı sadece ödemeye ilişkin bir araç olduğundan, malın teslimini takip eden yedi günlük süre içerisinde düzenlenebileceği gibi mal tesliminden öncede düzenlenebilecektir.
Ayrıca, mal teslim edilmeden önce fatura düzenlenmesi ve sevkıyatın daha sonra yapılması halinde mal taşınması esnasında düzenlenmesi zorunlu olan sevk irsaliyesinin daha önceki düzenlenen fatura ile ilişkilendirileceği ve yeniden bu taşıma irsaliyesine ilişkin bir faturanın da düzenlenmeyeceği tabiidir.
Diğer taraftan, faturası daha evvelden düzenlenmiş olan bir mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin bedelin nakden veya kredi kartı ile sonradan tahsil edilmesi durumunda, bu tahsilat için ayrıca fatura düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.(2) KDV beyannamesinde Kredili satışlar toplamı ile o ayki hasılat toplamının uyuşmaması halinde yetkililerce izahat istenildiğinde de, sonradan kredi kartı ile yapılan tahsilatın, daha önceki bir tarihte düzenlenmiş olan bir fatura karşılığında olduğunun ispatlanması gerekeceği de gerçeğinin de unutulmaması gerekmektedir.
Öte yandan, kredi kartı ile yapılan satışlarda o ayki KDV beyannamesi arasında tutarsızlık olması halinde bunun nedenleri vergi dairesine yazılı olarak bildirilmesinde yarar vardır.(3) İş sahibinin kendi soyadını taşıyan yakınları için fiktif kredi kartı ile çekim yaptırması durumunda bu işlemlerin gerçek bir satış olmadığı bilinmektedir. Yine bu gibi durumların vergi dairesine izahının yapılmasında yarar görülmektedir. Finansman gereksiniminin karşılanmasına yönelik fiktif kredi kartı ile yapılan çekimlerde fatura düzenlenmesine gerek yoktur. Bu gibi durumların yine idareye bir dilekçe ile izahı gerekecektir. Gönüllü uyum projesi kapsamında 2006/1 genelge uyarınca vergi dairelerince yapılması gerekli işlemler belirtilmiştir. Nazlı Gaye Alpaslan
(1) Ödeme taksitler halinde veya defaten yapılmış olsa da durum değişmemektedir.
(2) Gelir İdaresi başkanlığı, Ankara vergi dairesi başkanlığı 15/2/2011 tarih ve B.07.01.GİB.4.06.18.02-3229-7861-75 sayılı özelgesi.(3) Vergi idaresinin gönüllü uyum projesi kapsamında bu gibi satışlar mükelleflere cezalı tarhiyat yapılmaması için bu tür satışların mahiyetlerinin mükelleflerce izah edilmesi istenilmektedir. Diğer yandan, Danıştay 3. Dairesi tarafından verilen 28.11.2011 gün ve E:2009/3441-K:2011/6970 sayılı kararı da benzeri yöndedir.
