1. İhracat bedellerinin yurda getirilmesi ile ilgili düzenleme nedir?

İhracat bedellerinin tahsili ile ilgili düzenleme 89/14391 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda düzenlenmiştir. Söz konusu Karar gereğince 1989 yılından 2008 yılına kadar ihracat bedellerinin yurda getirilmesi zorunlu tutulmuş iken, 08.02.2008 tarihinde anılan Karar’da yapılan değişiklik ile ihracat bedellerinin tasarrufu serbest bırakılmıştır. Söz konusu serbesti 04.09.2018 tarihine kadar devam etmiş, ve aynı Karar’ın Hazine ve Maliye Bakanlığı’na verdiği yetkiye dananılarak, 04.09.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2018-32/48 sayılı Türk Parası Kımetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) ile ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlenmiştir. Diğer bir ifadeyle, yaklaşık 10 yıllık bir aradan sonra ihracatta kambiyo takibi tekrar başlatılmıştır.

2. İhracat bedellerinin yurda getirilmesi için süre kısıtı nedir?

04.09.2018 tarihinde yayımlanan 2018-32/48 sayılı Türk Parası Kımetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) ile, Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedellerin, ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilmesi veya getirilmesi gerekmektedir. Bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez.

3. İhracat bedellerinin döviz olması halinde yurda getirilen bedellerin satışı şart mıdır?

İhracat bedellerinin döviz olması halinde söz konusu bedellerin en az %80’inin bir bankaya satılması zorunludur.

4. Türk parası üzerinden yapılan ihracat karşılığında döviz getirmek mümkün müdür?

İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesi esas olup, Türk parası üzerinden yapılan ihracat karşılığında döviz getirilmesi mümkündür.

5. İhracat bedeli yolcu beraberinde yurda getirilebilir mi?

Evet, ihracat bedelinin yolcu beraberinde efektif olarak yurda getirilmesi halinde gümrük idarelerine beyan edilmesi zorunludur. Bu beyana istinaden Nakit Beyan Formu (2016/1 sayılı GMGM Genelgesi) düzenlenmekte ve bu forma istinaden ihracat bedeline saydırmak üzere bankalara döviz satışı yapılabilmektedir.

6. Hizmet ihracatlarındaki bedellerin de yurda getirilmesi zorunlu mu?

İhracat bedellerinin yurda getirilmesi zorunluluğu sadece mal ihracatı için geçerlidir.

7. Getirilen ihracat bedelleri TL'ye çevrilmeden ithalat ödemeleri mahsup edilebilir mi?

İhracat bedeli döviz olarak geldi ise, fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günlük süre içinde talep edildiği takdirde, ihracat bedelinin alışı yapılmadan (TL'ye çevrilmeksizin) ithalat bedeli mahsup edilebilir.

8. Serbest bölgelere yapılan ihracatlarda da ihracat bedelinin getirilmesi zorunlu mudur?

Tebliğ serbest bölgelere yapılan ihracatları istisna tutmadığından, serbest bölgelere yapılan ihracatların da ihracat bedellerinin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde getirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

9. Peşin döviz karşılında yapılan ihracatta süre kısıtı bulunmakta mıdır?

Tebliğ’in 4 üncü maddesine göre, peşin döviz karşılığında ihracatın 24 ay içinde gerçekleştirilmesi zorunludur. Dâhilde İşleme İzin Belgesi ve Vergi, Resim ve Harç İstisna Belgesi kapsamında ihracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerle ilgili olarak sağlanan peşin dövizlerin kullanım süresi belge süresi (ek süreler dahil) kadardır. Tamamı tek seferde iade edilmeyen veya süresi içinde ihracatı gerçekleştirilemeyen peşin dövizler prefinansman hükümlerine tabi olur. Prefinansman hükümlerine tabi hale gelen peşin dövizlerin, ihracat taahhüt sürelerinin ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde uzatılması halinde, alıcının muvafakat etmesi kaydıyla kullanım süreleri de verilen ek süre kadar uzatılmış sayılacaktır.

10. İhracat bedellerinin yurda getirilmesi zorunluluğu Transit Ticareti kapsıyor mu?

Mezkur Tebliğ’in 3 ünci maddesinin birinci fıkrasının yorumundan, yurda getirilmesi süresi fiili ihraç tarihinden itibaren başlamaktadır. Bu çerçevede, her ne kadar İhracat Yönetmeliği gereğince Transit Ticaret bir ihracat şekli olarak düzenlenmiş olmakla beraber, Transit Ticarette fiili ihraç tarihi mümkün olmadığından bu düzenlemenin transit ticareti kapsamadığı değerlendirmektedir.

11. Bu düzenleme ne zamandan itibaren geçerlidir, geçmiş dönem ihracatlarını da kapsıyor mu?

Tebliğ'in 13 üncü maddesine göre anılan Tebliğ yayımı tarihinde (04.09.2018) yürürlüğe girmiştir. Gerek 13 üncü madde, gerekse 12 nci maddesinin ikinci fıkrasının yorumundan Tebliğ’in sadece yayım tarihinden (04.09.2018 tarihi ve sonrası) sonra yapılan ihracat işlemlerini kapsadığı değerlendirilmektedir.

12. İhracat bedelinden ithalat veya başka tür diğer yurtdışı ödemeleri mahsup etmek mümkün müdür?

Tebliğ'in 7 nci maddesine göre; bedel getirme süreleri içinde yurda getirilen ihracat bedelleri; ihracatçının ithalat bedelleri, sermaye hareketlerine ilişkin ödemeleri, görünmeyen işlemlere ilişkin giderleri ve transit ticaretinin alış bedeli ile söz konusu süreler içinde bankalarca mahsup edilebilir.Ayrıca, dış ticaret mevzuatı hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilen mal ihraç ve ithalinde, tarafların aynı kişiler olması ve ihraç bedellerinin yurda getirilme süresi içinde kalınması kaydıyla, mal ihraç ve ithal bedellerinin bankalarca mahsubu mümkündür.
Aynı maddede, ihracat bedellerinden mahsuba izin verilen hallerde, ihracat bedelleri süresi içinde yurda getirilmiş sayılacağı belirtilmiştir. Mahsuba tabi tutulan kısım için mahsup tarihinde geçerli döviz alış kuru üzerinden döviz alım ve satım belgeleri düzenlenecektir.

13. Süresi içinde yurda getirilmediği takdirde hangi işlemler yapılacaktır?

İhraç edilen malların bedelinin süresinde yurda getirilerek, bankalara satılmasından ve ihracat hesabının süresinde kapatılmasından ihracatçılar sorumludur.

Ticari amaçla mal ihracında, bedelleri yurda getirilme süresi içinde gelen ihracat ile ilgili hesaplar aracı bankalarca kapatılır. Süresi içinde kapatılmayan ihracat hesapları aracı bankalarca 5 iş günü içinde muamelenin safhalarını belirtecek şekilde yazılı olarak ilgili Vergi Dairesi Başkanlığına veya Vergi Dairesi Müdürlüğüne ihbar edilir.

İlgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce, ihbarı müteakip 10 iş günü içinde ilgililere hesapların kapatılmasını teminen 90 gün süreli ihtarname gönderilir. Bu süre içinde hesapların kapatılması veya mücbir sebep hallerinin ya da haklı durumun belgelenmesi gereklidir.

Mücbir sebeplerin varlığı halinde, mücbir sebebin devamı müddetince altışar aylık dönemler itibarıyla ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce ek süre verilir. Mücbir sebep halleri dışında kalan haklı durumların varlığı halinde, hesapların kapatılmasına ilişkin altı aya kadar olan ek süre talepleri, firmaların haklı durumu belirten yazılı beyanına istinaden üçer aylık devreler halinde ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce, altı aylık süreden sonraki ek süre talepleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından incelenip sonuçlandırılır.

14. Süresi içinde yurda getirilmediği takdirde bir müeyyide (yaptırım) uygulanmakta mıdır?

Tebliğ’de özel bir müeyyide hükmü yer almamaktadır. Diğer taraftan, 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanunun 3 üncü maddesine göre, her türlü mal, kıymet, hizmet ve sermaye ithal ve ihraç edenler veya bu işlere aracılık edenlerden bu işlemlerinden doğan alacaklarını tayin edilen süreler içinde yurda getirmeyenler, yurda getirmekle yükümlü oldukları kıymetlerin rayiç bedelinin % 5’i kadar idarî para cezasıyla cezalandırılırlar. İdarî para cezasına ilişkin karar kesinleşinceye kadar alacaklarını yurda getirenlere, anılan Kanun’un birinci fıkra hükmüne göre (3000 TL’den 25000 TL’ye kadar idarî para cezası) idarî para cezası verilir. Ancak, verilecek idarî para cezası yurda getirilmesi gereken paranın %2,5’undan fazla olamaz. Diğer taraftan, ithalat, ihracat ve diğer kambiyo işlemlerinde döviz veya Türk Parası kaçırmak kastıyla muvazaalı işlemlerde bulunanlar, yurda getirmekle yükümlü oldukları veya kaçırdıkları kıymetlerin rayiç bedeli kadar idarî para cezasıyla cezalandırılırlar. Bu fiilin teşebbüs aşamasında kalması halinde verilecek ceza yarı oranında indirilir.

15. İhracat bedelinin eksik tahsil edilmesi halinde esneklik uygulanmakta mıdır?

Her bir gümrük beyannamesi itibarıyla;

  • 100.000 ABD doları veya eşitini aşmamak üzere, mücbir sebeplerin varlığı dikkate alınmaksızın beyanname veya formda yer alan bedelin %10’una kadar noksanlığı olan (sigorta bedellerinden kaynaklanan noksanlıklar dahil) ihracat hesapları doğrudan bankalarca ödeme şekline bakılmaksızın,
  •  200.000 ABD doları veya eşitini aşmamak üzere, bu Tebliğin 9 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebep halleri göz önünde bulundurulmak suretiyle beyanname veya formda yer alan bedelin % 10’una kadar açık hesaplar ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce,

terkin edilmek suretiyle kapatılır.

Her bir gümrük beyannamesi itibarıyla, 200.000 ABD doları veya eşitini aşan noksanlığı olan açık hesaplara ilişkin terkin talepleri mücbir sebepler ile haklı durumlar göz önünde bulundurulmak suretiyle Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından incelenip sonuçlandırılır.

16. Düzenleme geçici midir yoksa sürekli olarak devam edecek mi?

Tebliğ’in 13 üncü maddesine göre, bu Tebliğ hükümleri yürürlük tarihinden itibaren (04.09.2018 tarihinden itibaren) 6 ay süresince geçerli olacaktır.

17. Düzenlemenin yürürlükte kaldığı süre içinde ihraç edilen ama bedeli henüz tahsil edilmeyenler için de yurda getirme zorunluluğu var mı?

Tebliğ’in 12 nci maddesine göre, Türkiye’de yerleşik kişilerce bu Tebliğin yürürlükte bulunduğu süre içinde fiili ihracı gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedel getirme süresinin bu Tebliğin yürürlükten kalktığı tarihten sonra sona ermesi halinde bu Tebliğ hükümleri uygulanmaya devam edecektir. Barış Demirel https://www.verginet.net

Leave a comment

Make sure you enter all the required information, indicated by an asterisk (*). HTML code is not allowed.

Hakkımızda

 ö z d o ğ r u l a r, Adana da 18.08.1988 tarihinde kurularak, Mali Müşavirlik faaliyetine başlamıştır. 

Sektöründe en iyi olma duygusu ile personeline "Kalite" bilincini yerleştirmeyi, Kalite Yönetim Sistemini sürekli iyileştirmeyi, müşterilerine en iyi hizmeti sunmayı, amaç edinerek, 2003 Yılında, alanında Türkiye' de ilk olarak ISO 9001: 2000 Belgesi almıştır.

 

Mali Takvim

Öne Çıkanlar

  • HUZUR HAKKI ÖDEMELERİNİN PRİME TABİ OLUP OLMADIĞI Uygulamada bazı görevlerin komisyon, komite, idare heyeti gibi organların toplantılarına…
  • e-Bağımsız Denetçi Adayı Belirleme Sınavı   30 Nisan 2024 tarihli Elektronik Bağımsız Denetçi Adayı Belirleme Sınav…
  • Yıllık Gelir Vergisi, Ba-Bs ve E-Defter Beratları Yüklenme Süreleri Uzatıldı 28 Mart 2024 tarihli ve 166 Sıra No.lu Vergi Usul…
Top