03.08.2018 tarihli ve 30498 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren 7146 sayılı Kanun’un 11 inci maddesiyle yapılan değişiklik sonucu, insan sağlığına ilişkin işlerde sağlık meslek mensubu olarak çalışan ve insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışanlar fiili hizmet süresi zammı (Yıpranma) kapsamına alınmıştı.
Buna göre, 03.08.2018 tarihinden itibaren insan sağlığına ilişkin işlerde 4/a (SSK) sigortalısı olarak çalışan sigortalılardan sağlık meslek mensubu sayılmak ve insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışmak şartıyla bu kapsamda geçen sürelerinin her 360 günü için 60 gün fiili hizmet süresi zammı beş yılı geçmemek üzere toplam prim ödeme gün sayılarına eklenmeye başlanacak.
Söz konusu işlerde en az 3600 gün çalışılması halinde ise toplam prim ödeme gün sayısına ilave edilen fiili hizmet süresi zammının yarısı emeklilik yaş hadlerinden indirilebilecek.
Fiili Görev Şartı Var
5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi kapsamında sayılan iş veya görevlerde çalışan sigortalıların fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmesi, işin risklerine maruz kalınmasına bağlı bulunduğundan, doğrudan işin kontrolü ve denetim görevini üstlenen ve/veya idareci konumunda olan sağlık meslek mensupları, insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde fiilen çalışmadıkları sürece fiili hizmet süresi zammından yararlandırılmayacak.
Fiili hizmet süresi zammı kapsamında bildirim yapılabilmesi, işin riskine maruz kalınmasına bağlı olduğundan, başhekim gibi işin idareciliğini üstlenen bir hekim her ne kadar sağlık meslek mensubu sayılsa da doğrudan insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışmadığı sürece fiili hizmet süresi zammından faydalandırılmayacak. Bu nedenle, başhekim olarak görev yapan kimseler için sadece, insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde fiilen çalıştıkları süre kadar fiili hizmet süresi zammı kapsamında bildirim yapılması gerekecek.
Fiili hizmet süresi zammı kapsamında olan işyerlerinde çalışan sigortalıların çalışılan ayın bazı günlerinde kapsam dışı işlerde geçen süreleri ile kapsamda olan işlerde fiilen çalışmayarak işin riskine maruz kalmadıkları 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilen tatil günleri ile yıllık izin, ücretsiz izin, ücretli izin, sıhhi izin ve eğitim kurs süreleri Fiili hizmet süresi zammı hesabında değerlendirilmeyecek.
Fiili hizmet süresi zammı kapsamında olan sigortalıların işin riskine maruz kaldıkları süreler ve işin riskine maruz kalmadıkları süreler için farklı aylık prim ve hizmet belgeleri düzenlenerek SGK’ya bildirim yapılması gerekiyor.
Ayda Azami 26 Gün
Fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki işyerlerinden SGK’ya fiili hizmet süresi zammı kapsamında yapılan bildirimler için e-bildirge programında her ay için azami 26 gün hizmet bildirimi kontrolü bulunduğundan, sağlık çalışanları için ayda 26 günden fazla hizmet bildirimi yapılamayacak.
Değişiklik 03.08.2018 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiğinden 2018 yılı Ağustos ayında tam çalışması bulunan sağlık meslek mensupları için 03.08.2018 tarihinden itibaren fiili hizmet süresi zammı kapsamında en fazla bildirilebilecek gün sayısı, 25 olacak.
Kamu işyerlerinde işsizlik sigortasına tabi olmayan sigortalılar için 2018 yılı 7 nci aya (15 Temmuz – 14 Ağustos) ait aylık prim ve hizmet belgeleri gönderilirken; 03.08.2018 tarihinden itibaren 12 gün fiili hizmet süresi zammına kapsamına girebilecek nitelikte çalışmanın bulunduğu varsayıldığında, fiili hizmet süresi zammı gün sayısı 11 gün olacak.
Örneğin Özel (A) hastanesinde “Doktor/Tabip” olarak görev yapan sigortalının 2018 yılı Eylül ayında hafta tatili hariç tam çalışması varsa bu sigortalı için 2018/09 dönemine ait Aylık Prim ve Hizmet Belgesi/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile toplamda 30 günü geçmeyecek şekilde (29) numaralı belge türünden azami 26 gün, (01) numaralı belge türünden de asgari 4 gün hizmet bildirilmesi gerekecek.
Sağlık Çalışanı İçin Net Yıpranma
Böylece yılda bir ay yıllık izin kullanan bir sağlık çalışanı yılda en fazla 286 gün FHZ’ye tabi çalışırken yılda toplam 48 gün FHZ kazanabilecek ve en az 3600 gün FHZ’ye tabi çalıştıktan sonra yılda 24 gün yaştan indirim elde edebilecek. Yılda maksimum 286 günden 3600 günü tamamlama koşulunun 12 yıl 7 aydan önce gerçekleşmeyeceği dikkate alınırsa emeklilik yaşı 2031 yılı Mart ayında dolacak olanlar için bir anlam ifade etmeyecek. 2031 yılı Mart ayından sonra yaşı dolduracak olan sağlık çalışanları ancak FHZ etkisiyle daha erken emekli olabilecek.
Ay İçinde Giriş-Çıkış Yapanların Yıpranması
Öte yandan, ay içinde işe girişi ya da işten çıkışı olanlar için fiili hizmet süresi zammına tabi belge türleri ile bildirimi yapılacak azami gün sayısı, sigortalı adına o ay bildirilecek toplam prim ödeme gün sayısının 30’a bölünmesi ile çıkan sonucun 26 ile çarpılmasıyla bulunması, gün kesirlerinin bir gün kabul edilmesi gerekiyor.
Örneğin sigortalı 17.09.2018 tarihinden itibaren özel (B) hastanesinde “Acil tıp teknisyeni” olarak göreve başlamış olsun. Sigortalının işe girdiği 17.09.2018 tarihinden o ayın son gününe kadar ki sürede toplam prim ödeme gün sayısı 14 olacağından bu sigortalının çalışmasından dolayı fiili hizmet süresi zammına esas azami gün sayısı, (14/30) x 26 =11,13 olacak. Hesaplamada gün kesirleri bir gün kabul edileceği için bulunan gün sayısı 12 kabul edilecek.
Kısmi Çalışanların Yıpranması
Yine örneğin özel (C) hastanesinde “Diyetisyen” olarak görev yapan sigortalı; hastane ile yapmış olduğu kısmi süreli iş sözleşmesine istinaden ayda fiili olarak 90 saat çalışmakta olsun. Bu çalışma saatinin günlük çalışma saatine bölünmesi suretiyle bulunan gün sayısı (90 / 7,5 = 12) olacak. Ayda 12 günlük çalışmaya karşın 2 günlük FHZ kazanmış olacak.
Kısa Vadeliye FHZ Yok
Kısa vadeli sigorta kollarına tabi çalışanlarla yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar fiili hizmet süresi zammından yararlanamayacak.
Diğer İş Kollarında Çalışan Sağlıkçıların FHZ’si
Çalışan tabip, hemşire gibi fiili olarak yaptığı bu iş de bu sağlık işi ise görev yaptığı yer otel gibi diğer iş kollarından biri olsa bile yıpranma hakkından faydalanabilecek. Böyle işyerlerinin FHZ kapsamında tanımlanması işleminin de ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezi işveren servisleri tarafından yapılması gerekiyor. Şevket TEZEL This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
